Κονδυλώματα γεννητικών οργάνων και ιός HPV

 

Κονδυλώματα στη γυναίκα

Στις γυναίκες, τα κονδυλώματα μπορεί να αναπτυχθούν στο αιδοίο, στα τοιχώματα του κόλπου, στον τράχηλο της μήτρας, στην περιοχή μεταξύ των εξωτερικών γεννητικών οργάνων και του πρωκτού, γύρω από τον πρωκτό ή μέσα σε αυτόν.

Τα κονδυλώματα στη γυναίκα μπορούμε να τα διακρίνουμε σε:

• οξυτενή κονδυλώματα, εντοπίζονται στους βλεννογόνους και μοιάζουν με μικρές ελιές (σπίλους). Θυμίζουν επίσης κουνουπίδι
• βλατιδώδη κονδυλώματα
• κηλιδώδη κονδυλώματα

Οσον αφορά το χρώμα τους, μπορεί να έχουν το ίδιο χρώμα με το δέρμα, να είναι πιο ανοικτόχρωμα ή πιο σκουρόχρωμα. Οταν εντοπίζονται σε βλεννογόνους είναι ροζ ή υπόλευκα.

Τα περισσότερα κονδυλώματα υποχωρούν μόνα τους, αλλά ορισμένοι τύποι HPV μπορεί να προκαλέσουν πιο σοβαρές βλάβες, όπως καρκίνο.

Οι γυναίκες που έχουν μολυνθεί με τον ιό HPV διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Πως μεταδίδεται ο ιός HPV;

Ο ιός HPV μεταδίδεται συνηθέστερα με την σεξουαλική επαφή, αλλά μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής δέρμα με δέρμα ή με την κοινή χρήση ερωτικών βοηθημάτων που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό. 

Δεν μεταδίδεται στην πισίνα, από πετσέτες ή σεντόνια, με ποτήρια ή πιάτα, ούτε με τα φιλιά.

Κονδυλώματα στον άντρα

Στους άνδρες, μπορεί να εμφανιστούν στο άκρο ή τον άξονα του πέους, το όσχεο ή τον πρωκτό. Οσον αφορά την εμφάνιση τους, ισχύουν τα ίδια που αναφέρουμε παραπάνω για τα κονδυλώματα στις γυναίκες, δηλαδή είναι αυτά που προεξέχουν και γίνονται εύκολα αντιληπτά και τα επίπεδα που δεν τα βλέπουμε εύκολα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να πολλαπλασιαστούν σε ομάδες και να αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος σε άντρες με κατασταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Συνήθως προκαλούνται από στελέχη του ιού HPV χαμηλού κινδύνου, ωστόσο υπάρχουν στελέχη του ιού υψηλού κινδύνου που ενοχοποιούνται για καρκινογένεση στο πέος.

Ποια είναι τα συμπτώματα των κονδυλωμάτων;

• ένα ή περισσότερα ανώδυνα εξογκώματα γύρω από τον κόλπο ή τον πρωκτό σας
• φαγούρα ή ελαφρύ κάψιμο από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό σας
• μια αλλαγή στη φυσιολογική ροή των ούρων σας (για παράδειγμα, έχει αρχίσει να ρέει προς τα πλάγια) που δεν υποχωρεί
• αυξημένες κολπικές εκκρίσεις
• αιμορραγία κατά τη διάρκεια της συνουσίας
• εμφάνιση κονδυλωμάτων γύρω από τη στοματική κοιλότητα.

Τα συμπτώματα και ο αριθμός των κονδυλωμάτων μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο και από άνδρα σε γυναίκα. Έτσι, δεν είναι απαραίτητο ότι θα αντιμετωπίσετε καθένα από τα προαναφερθέντα συμπτώματα ή παρόμοια με αυτά που έχουν βιώσει άλλοι έχοντας κονδυλώματα γεννητικών οργάνων.

Κονδυλώματα: Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Τα κονδυλώματα συνήθως εντοπίζονται με την κλινική εξέταση. Συμπληρωματικά ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τεστ Παπ που εντοπίζει έγκαιρα κυτταρικές βλάβες. Η αξιοπιστία του είναι περίπου 80-85%. Ο συνδυασμός τεστ Παπ και κολποσκόπησης καθώς και κολποσκοπικά κατευθυνόμενων βιοψιών αυξάνει το ποσοστό αξιοπιστίας.

Μπορεί επίσης να ζητήσει ο γυναικολόγος σας να γίνει ταυτοποίηση του στελέχους του ιού HPV που έχει προκαλέσει την νόσο. Ένα δείγμα κυττάρων του τραχήλου της μήτρας, που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια ενός τεστ Παπανικολάου, μπορεί να εξεταστεί για αυτά τα καρκινογόνα στελέχη HPV. Αυτή η εξέταση προορίζεται γενικά για γυναίκες ηλικίας 30 ετών και άνω. Δεν είναι τόσο χρήσιμη για τις νεότερες γυναίκες, επειδή γι' αυτές ο HPV συνήθως υποχωρεί χωρίς θεραπεία.

Πόσο σημαντικό είναι να ξέρουμε τον τύπο του ιού HPV που μας έχει προσβάλλει;

Είναι σημαντικό διότι δεν προκαλούν όλοι οι τύποι του ιού βλάβες ίδιας βαρύτητας και κινδύνου. Υπάρχουν κάποιοι τύποι που εμφανίζονται πιο επιθετικοί και ενοχοποιούνται για τη δημιουργία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (στελέχη HPV 16 και 18), ενώ άλλοι είναι λιγότερο επιθετικοί και προκαλούν βλάβες που δεν θεωρούνται επικίνδυνες για τον άνθρωπο, όπως τα στελέχη 6 και 11 που προκαλούν συνήθως τα κονδυλώματα.

Θεραπεία κονδυλωμάτων

Τα κονδυλώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με:

• φαρμακευτική αγωγή (τοπική θεραπεία)
• χειρουργική αφαίρεση (για μεγαλύτερα κονδυλώματα)
• κρυοθερμία
• τριχλωροοξεϊκό οξύ
• διαθερμοπηξία
• laser για την εξάχνωση των βλαβών

Ωστόσο να θυμάστε ότι δεν υπάρχει θεραπεία που να εξαλείφει τον ιό HPV. Υπάρχουν περίοδοι κατά τις οποίες το άτομο εμφανίζει ύφεση, στη διάρκεια της οποίας δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, και περίοδοι έξαρσης, όπου διαγιγνώσκονται βλάβες και υπάρχουν συμπτώματα.

Παλαιότερα, χρησιμοποιήθηκαν διάφορα φάρμακα για την αντιμετώπιση του ιού, που αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά. Σήμερα εφαρμόζεται θεραπεία μόνο για τις περιπτώσεις δυσπλασιών. Και βέβαια, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η ηλικία της γυναίκας, η επιθυμία για αναπαραγωγή (τεκνοποίηση), τα κολποσκοπικά ευρήματα κ.α.

Κωνοειδής εκτομή του τραχήλου της μήτρας

Στην περίπτωση που έχουν αναπτυχθεί εσωτερικά κονδυλώματα στον τράχηλο της μήτρας, τότε γίνεται η κωνοειδής εκτομή του τραχήλου της μήτρας με laser ή loop, διότι με αυτό το τρόπο έχουμε και ιστολογική εξέταση για τη βλάβη. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι δεν καταστρέφουμε τον ιστό και, παράλληλα, έχουμε και το αποτέλεσμα της βιοψίας, το οποίο μας αναφέρει αν τα όρια εκτομών είναι υγιή, δηλαδή αν έχει αφαιρεθεί εξ ολοκλήρου το τμήμα με τις αλλοιώσεις, και προς τα έξω και προς τα μέσα.

Η θεραπεία των κονδυλωμάτων είναι οριστική;

Όχι, δεν είναι οριστική. Δυστυχώς, υπάρχει πάντα η πιθανότητα υποτροπής της βλάβης τοπικά. Αν θα υπάρξει επανεμφάνιση των κονδυλωμάτων ή όχι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο τύπος του ιού, η εξαίρεση της βλάβης επί υγιών ορίων, η άμυνα του οργανισμού, το κάπνισμα, ασθένειες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα κ.α.

Πόσο εύκολα μπορεί να εξελιχθούν τα κονδυλώματα σε καρκίνο;

Αυτές οι βλάβες δεν γίνονται ξαφνικά καρκίνος, θεωρούνται προκαρκινικές. Αν όμως οι προκαρκινικές αυτές βλάβες, δηλαδή οι δυσπλασίες, μείνουν αδιάγνωστες ή χωρίς αντιμετώπιση, τότε έπειτα από ένα χρονικό διάστημα, που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια, είναι δυνατόν να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Σημαντικό ρόλο παίζουν βέβαια ο τύπος του ιού που έχει προσβάλει το άτομο, η κατάσταση της άμυνας του οργανισμού, καθώς και η δράση άλλων παραγόντων, όπως κάπνισμα, ποτό κ.τ.λ.

Μπορεί αυτές οι δυσπλασίες να υποχωρήσουν από μόνες τους;

Η ελαφρού βαθμού δυσπλασία, δηλαδή το CIN1, έχει πολλές πιθανότητες να υποχωρήσει από μόνο της και λιγότερες να προχωρήσει σε μετρίου βαθμού ή CIN2. Το CIN 2 παρουσιάζει μικρότερες πιθανότητες να υποχωρήσει και μεγαλύτερες να εξελιχθεί σε CIN3. Το CIN 3 εχει πολύ λίγες πιθανοτητες να υποχωρήσει, όπως και πάρα πολλές να προχωρήσει σε μικροδιηθητική μορφή του τραχήλου της μήτρας.

Kονδυλώματα και εγκυμοσύνη

Τα κονδυλώματα ευτυχώς δεν μεταδίδονται στο έμβρυο, όμως υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να μεταδοθούν στο νεογέννητο παιδί, κατά τη διάρκεια του τοκετού. Αυτό όμως είναι τόσο σπάνιο, που δεν αποτελεί λόγο για να προταθεί καισαρική τομή.

Είναι δυνατόν να προληφθούν οι βλάβες ή η μετάδοση του ιού HPV;

Η πρόληψη της μετάδοσης του ιού HPV είναι δυνατή, αν τηρήσουμε τα παρακάτω:

• όσο το δυνατό πιο προσεκτική επιλογή του ερωτικού συντρόφου (αποφυγή συντρόφων με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό)
• χρήση προφυλακτικού, είτε ανδρικού είτε γυναικείου τύπου, αν και δεν αποκλείεται 100% η μετάδοση του ιού λόγω της επαφής με σημεία που δεν καλύπτει το προφυλακτικό
• καλή διατροφή και καλή υγεία
• αποφυγή ερωτικών επαφών ενώ εσείς κάνετε θεραπεία ή με άτομο που γνωρίζετε ότι κάνει θεραπεία για κονδυλώματα
• αποφυγή κοινής χρήσης ερωτικών βοηθημάτων

Σε ότι αφορά τις βλάβες των ιστών, δηλαδή τις δυσπλασίες, δεν υπάρχει πρόληψη, όμως είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση.

Η αξία και η ανεκτίμητη προσφορά του τεστ Παπανικολάου είναι γνωστή σε όλες τις γυναίκες. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ερευνητής και πατέρας του ομώνυμου τεστ ο Γεώργιος Παπανικολάου τιμάται σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πόσο σημαντική είναι η εξέταση φαίνεται από το γεγονός ότι πολλά κράτη υιοθέτησαν τεράστιες καμπάνιες ενημέρωσης και διενέργειας του τεστ. Στη χώρα μας η ενημέρωση είναι αρκετά ικανοποιητική. Η προσέλευση των γυναικών για τον ετήσιο έλεγχο είναι αυξανόμενη.

Κάθε γυναίκα πρέπει να θεωρεί πρωταρχική υποχρέωση προς τον εαυτό της να υποβάλλεται μια φορά το χρόνο σε Tεστ Παπανικολάου.

Ας μην ξεχνάμε ότι η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση. Το όφελος πραγματικά είναι τεράστιο γιατί θεωρούμε και δική μας υποχρέωση να σας το υπενθυμίζουμε.

Σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του ιού των κονδυλωμάτων έχει προσφέρει και το εμβόλιο HPV.