10 απαντήσεις για την κατάψυξη ωαρίων

Η κατάψυξη ωαρίων αναμφισβήτητα ήταν ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της επιστήμης. Χάρη σε αυτή τη μέθοδο, το βιολογικό ρολόι θεωρητικά μπορεί να πάψει να χτυπά εκκωφαντικά. Μια γυναίκα μπορεί να γίνει μητέρα σε ηλικία που κανονικά δεν θα μπορούσε ή θα δυσκολευόταν αν δεν έχει φροντίσει εγκαίρως να έχει καταψύξει τα ωάριά της. 

Υπάρχουν όμως αρκετές παγίδες σε αυτό, ιδιαίτερα αν οι γυναίκες δεν είναι σωστά ενημερωμένες, εξηγεί ο Δρ. Θάνος Παράσχος, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση. 

Τα κατεψυγμένα ωάρια δεν γερνούν ποτέ; 

Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια μέθοδος διατήρησης της γονιμότητας που δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να προσπαθήσει να τεκνοποιήσει μετά τα σαράντα χωρίς να επηρεάζεται από τη μειωμένη ικανότητα σύλληψης λόγω ηλικίας.

Σε αντίθεση με τη μήτρα, που θεωρείται ότι δεν έχει ηλικία, οι  ωοθήκες και τα ωάρια σταδιακά γερνάνε. Μία γυναίκα λοιπόν που προσπαθεί να μείνει έγκυος μετά τα σαράντα, ακόμα και με εξωσωματική γονιμοποίηση, πιθανόν να χρειαστεί ωάριο δότριας για να αποκτήσει παιδί. Με την κατάψυξη ωαρίων όμως τα ωάριά της παραμένουν ανέπαφα στο πέρασμα του χρόνου. 

Σε ποιες γυναίκες απευθύνεται η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων;

Σε γυναίκες που μόλις έχουν διαγνωστεί με καρκίνο, η κατάψυξη ωαρίων τους  δίνει τη δυνατότητα να μπορέσουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους πριν ξεκινήσουν θεραπεία.

Μία άλλη κατηγορία γυναικών που μπορεί να επωφεληθεί από τη κατάψυξη ωαρίων είναι αυτή με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης. Η κατάψυξη ωαρίων προσφέρει στις γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια την ευκαιρία να διατηρήσουν κάποια από τα ωάριά τους πριν αυτά εξαντληθούν. 

Δεν είναι όμως μόνο οι γυναίκες με προβλήματα υγείας που μπορούν να επωφεληθούν. Λόγω της αυξανόμενης τάσης των γυναικών να αναβάλλουν τη μητρότητα και να γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερες ηλικίες, η κατάψυξη ωαρίων απευθύνεται πλέον σε κάθε γυναίκα που φαίνεται να καθυστερεί την τεκνοποίηση για διάφορους λόγους π.χ. οικονομικούς, καριέρας ή σπουδών ή επειδή δεν έχει βρει ακόμα τον κατάλληλο σύντροφο.

Ποια ακριβώς είναι η διαδικασία;

1. Στην αρχή της διαδικασίας η γυναίκα λαμβάνει ορμονοθεραπεία, ώστε να διεγερθούν οι ωοθήκες της και να παράγουν πολλά ωάρια. 
2. Το επόμενο βήμα είναι η λήψη των ωαρίων, συνήθως με τοπική αναισθησία. 
3. Στη συνέχεια, τα ωάρια καταψύχονται με τη μέθοδο της υαλοποίησης και διατηρούνται μέχρι να χρειαστούν.

Ποια είναι η καλύτερη ηλικία για να καταψύξει μια γυναίκα τα ωάριά της;

Η κατάψυξη ωαρίων συνίσταται σε γυναίκες 30-35 χρόνων που δεν έχουν αποκτήσει ακόμα παιδιά. Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες γονιμοποίησης των ωαρίων τους στο μέλλον, ακόμα κι αν η ηλικία τους είναι προχωρημένη. 

Πόσα ωάρια χρειάζεται να καταψύξει μια γυναίκα για μελλοντική χρήση;

Από τα ωάρια που καταψύχονται δεν επιβιώνουν όλα μετά την απόψυξη ούτε επιτυγχάνεται σε όλα η γονιμοποίηση. Γι’ αυτό συνήθως απαιτούνται να καταψυχθούν τουλάχιστον 10 ωάρια. Από τα δέκα συνήθως τα έξι ή και λιγότερα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μετά την απόψυξη.  

Πόσο καιρό μπορεί τα ωάρια να παραμείνουν στην κατάψυξη;

Ως ασφαλές χρονικό διάστημα κρυοσυντήρησης των ωαρίων ορίζονται τα δέκα χρόνια. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που το χρονικό αυτό διάστημα μπορεί να επεκταθεί λίγο περισσότερο. 

Είναι υγιή τα μωρά που γεννιούνται από κατεψυγμένα ωάρια; 

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα μωρά που γεννιούνται από τη γονιμοποίηση ωαρίων που έχουν πρώτα καταψυχθεί, δεν έχουν υψηλότερα ποσοστά γενετικών ανωμαλιών από εκείνα που η σύλληψή τους έγινε φυσιολογικά ή με κάποια από τις συμβατικές μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Αν δεν χρειαστεί να χρησιμοποιήσει η γυναίκα τα κατεψυγμένα της ωάρια, τι γίνεται; 

Εάν, τελικά, η γυναίκα  αποφασίσει να μην χρησιμοποιήσει τα κατεψυγμένα ωάριά της, υπάρχουν τρεις πιθανές επιλογές:

1. η δωρεά των ωαρίων σε άλλα ζευγάρια που τα χρειάζονται για να αποκτήσουν παιδί
2. να δωρίσει τα ωάριά της στην επιστήμη
3. να ζητήσει να καταστραφούν. Εφόσον πρόκειται για μη-γονιμοποιημένα ωάρια, η γυναίκα δεν θα αντιμετωπίσει κάποιο ηθικό δίλημμα, αντίθετα από τις γυναίκες που έχουν καταψύξει γονιμοποιημένα ωάρια (έμβρυα) για επόμενες προσπάθειες εξωσωματικής.

Έχει νόημα να καταψύξει τα ωάριά της μια γυναίκα που πλησιάζει τα σαράντα;

Η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων προορίζεται κυρίως για γυναίκες ηλικίας γύρω στα 30 και το αργότερο 35, που μπορεί να χρειαστεί να αποκτήσουν παιδί μετά την ηλικία των 40,  με σκοπό να αποφύγουν τη χρήση δανεικών ωαρίων. 

Αντίθετα, μετά τα 40 ο αριθμός και η ποιότητα των ωαρίων έχει μειωθεί σημαντικά και γι’ αυτό δεν συνιστάται η κατάψυξή τους. Γυναίκες που είναι πάνω από 38 ετών κατά κανόνα δεν έχουν καλά ποσοστά επιτυχίας, αν προχωρήσουν σε κατάψυξη ωαρίων σε αυτή την ηλικία. 

Φυσικά, αν μια γυναίκα είναι 40 ετών και απειλείται η αναπαραγωγική της ικανότητα λόγω ασθένειας, δεν χάνει τίποτα να προσφύγει στη συγκεκριμένη μέθοδο. Ακόμα κι αν τα ποσοστά επιτυχίας για επίτευξη εγκυμοσύνης είναι χαμηλά, είναι σίγουρα παραπάνω από το μηδέν.

Η κατάψυξη ωαρίων επιτρέπει σε μια γυναίκα να αναβάλλει την εγκυμοσύνη, βάζοντας πρόγραμμα να αποκτήσει παιδιά σε μεγαλύτερη ηλικία;

Παρά τις δυνατότητες της επιστήμης, υπάρχουν αρκετές ενστάσεις σχετικά με το κατά πόσο οι γυναίκες πρέπει να αναβάλλουν την μητρότητα βάζοντας μπροστά άλλες προτεραιότητες και να γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία. 

Το πρώτο που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι με την κατάψυξη ωαρίων δεν είναι απόλυτο και σίγουρο ότι διασφαλίζεται η μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας. Απλά αυξάνονται οι πιθανότητες για εγκυμοσύνη με δικό της γενετικό υλικό, αν χρειαστεί να μπει στη διαδικασία προσπάθειας να συλλάβει σε πιο προχωρημένη ηλικία, δηλαδή μετά 40. Θα πρέπει επομένως να υπάρχει στο πίσω μέρος τους μυαλού της γυναίκας που επιλέγει να γίνει μητέρα μετά τα 40 ή 45 χρησιμοποιώντας τα κατεψυγμένα ωάριά της ότι  δεν μπορεί να είναι σίγουρη ότι αυτό θα επιτευχθεί.

Ένα ακόμη ζήτημα που πρέπει να λάβει υπόψη κάθε γυναίκα που επιλέγει να γίνει μητέρα σε μεγαλύτερη ηλικία είναι ότι οι κίνδυνοι επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όπως προεκλαμψία, διαβήτης κ.ά αυξάνονται.  

Τέλος, αρκετοί είναι εκείνοι που θίγουν και τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν λόγω της διευρυμένου χάσματος γενεών για τις γυναίκες και γενικά τα ζευγάρια που επιλέγουν να αποκτήσουν παιδιά σε μεγάλη ηλικία.