Τι πρέπει να γνωρίζεις για την ακτινοθεραπεία
Τί είναι η ακτινοθεραπεία;
Είναι η θεραπεία του καρκίνου με ακτίνες. Υπάρχουν δύο είδη ακτινών: Η Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και η Σωματιδιακή ακτινοβολία.
Τί είναι η Hλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία;
Είναι η ακτινοβολία φωτονίων όπως είναι οι ακτίνες Χ που εκπέμπονται από ένα γραμμικό επιταχυντή, ή οι ακτίνες Γάμμα που εκπέμπονται από μηχάνημα κοβαλτίου.
Eπικοινωνήστε με τον Δρ. Θάνο Παράσχο για οποιοδήποτε θέμα Μαστού !
Τί είναι η Σωματιδιακή Ακτινοβολία;
Αυτή χρησιμοποιείται για την κλινική εφαρμογή κυρίως των ηλεκτρονίων. Υπάρχουν και άλλα είδη σωματιδιακής ακτινοβολίας όπως τα ταχέα ουδετερόνια και τα πρωτόνια Pi-mesons.
Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία; Αυτή που γίνεται με μηχάνημα κοβαλτίου ή με γραμμικό επιταχυντή;
Και οι δύο έχουν τη δυνατότητα να σκοτώσουν ή να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν μερικές διαφορές:
- Φυσικά μειονεκτήματα του Κοβαλτίου, συγκρινόμενο με το Γραμμικό Επιταχυντή, είναι το μικρότερο ποσοστό δόσης, το μικρότερο βάθος της ακτίνας, απαιτώντας έτσι περισσότερο χρόνο θεραπείας της ασθενούς. Η διείσδυση στους ιστούς δεν είναι τόσο μεγάλη, όση είναι με το Γραμμικό Επιταχυντή υψηλής ενέργειας.
- Το Μηχάνημα Κοβαλτίου είναι φθηνότερο για αγορά και συντήρηση σε σύγκριση με το Γραμμικό Επιταχυντή. Παρ’ όλα αυτά, η πηγή του Κοβαλτίου πρέπει να αντικαθίσταται κάθε λίγα χρόνια με υψηλό κόστος.
Σε χώρες όπου το κόστος αγοράς και συντήρησης αποτελεί σοβαρό παράγοντα στην επιλογή των δύο μηχανημάτων και δεν υπάρχει εκλεπτυσμένη ηλεκτρονική και μηχανική εμπειρία, η αγορά μηχανήματος Κοβαλτίου αποτελεί την καλύτερη επιλογή.
Εάν όμως χρειαζόμαστε πολυσύνθετες θεραπευτικές τεχνικές και υψηλή απόδοση χωρίς να μας ενδιαφέρει το κόστος του μηχανήματος, τότε είναι προτιμότερος ο Γραμμικός Επιταχυντής.
Πώς μπορεί να χορηγηθεί η ακτινοθεραπεία;
Υπάρχουν δύο τρόποι. Ο ένας είναι εκείνος στον οποίο, η πηγή η οποία εκπέμπει την ακτινοβολία είναι σε κάποια απόσταση από τον όγκο. Αυτή ονομάζεται Εξωτερική Ακτινοβολία και παραδείγματα αυτής είναι ο Γραμμικός Επιταχυντής και η μηχανή Κοβαλτίου.
Ο άλλος τρόπος είναι εκείνος στον οποίο η πηγή ακτινοβολίας είναι σε επαφή με τον όγκο. Αυτό ονομάζεται Βραχυθεραπεία. Η θεραπεία αυτού του είδους μπορεί να δοθεί με διαφορετικούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι να τοποθετηθεί στην κοιλότητα που περιέχει τον όγκο, ένας υποδοχέας (όπως στην περίπτωση της μήτρας) και στη συνέχεια, να τοποθετηθεί εντός του υποδοχέα ή του καθετήρα η ραδιενεργός ουσία.
Πριν από χρόνια αυτό γινόταν με τη χρήση ραδιενεργού ραδίου, αλλά τώρα υπάρχουν αυτόματες μηχανές.
Πότε χρησιμοποιείται Εξωτερική Ακτινοβολία και πότε η Βραχυθεραπεία;
Εξωτερική Ακτινοβολία χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις θεραπείας μεγάλου όγκου με αμετάβλητη δόση. Μπορούμε να θεραπεύσουμε π.χ. το σύνολο της πυέλου κ.λ.π. Χρησιμοποιούμε τη Βραχυθεραπεία για να δώσουμε μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας σε μικρή έκταση η οποία είναι προσπελάσιμη. Μερικές φορές και οι δύο τρόποι θεραπείας πρέπει να χρησιμοποιηθούν στην ίδια ασθενή: π.χ. σε μερικούς τύπους καρκίνων της μήτρας, η όλη πύελος θεραπεύεται με Εξωτερική Ακτινοβολία και ο τοπικός όγκος συγχρόνως θεραπεύεται με Βραχυθεραπεία, ούτως ώστε να είναι δυνατό να δοθεί υψηλή δόση στο μέρος του κυρίως όγκου για να αυξηθεί η πιθανότητα της καλύτερης ανταπόκρισης.
Ποιες είναι οι παρενέργειες που μπορούν να συμβούν με την ακτινοθεραπεία;
Οι παρενέργειες που μπορούν να προκληθούν στην ασθενή εξαρτώνται από τη θέση της θεραπείας και τη δόση ακτινοβολίας που εκπέμπεται. Υπάρχουν επίσης και άλλοι παράγοντες όπως η τυχών χημειοθεραπεία που προηγήθηκε η οποία μπορεί να συμβάλλει στο βαθμό της αντίδρασης του οργανισμού. Από την άλλη πλευρά, μερικές προφυλάξεις βοηθούν στη μείωση του βαθμού των παρενεργειών.
Οι κυριότερες παρενέργειες στο μαστό είναι
- Το δέρμα μπορεί να κοκκινίσει ή και να ξεφλουδίσει, αλλά αν το φροντίσουμε κατάλληλα η αντίδραση αυτή μπορεί να μειωθεί. Στα πλαίσια της φροντίδας αυτής, συμπεριλαμβάνεται η πλύση της περιοχής του υπό θεραπεία μαστού, με χλιαρό νερό (προσέχοντας να μη φύγουν τα σημάδια που έχει βάλει ο ιατρός). Αν το δέρμα αρχίσει να κοκκινίζει, σταματάει το πλύσιμο. Το σκούπισμα πρέπει να γίνεται με μία μαλακή βαμβακερή πετσέτα και να δίνεται προσοχή ούτως ώστε να στεγνώσει καλά η περιοχή.
Απαγορεύεται η χρήση αποσμητικών ή αρωματικής πούδρας στην υπό θεραπεία περιοχή. Καλό είναι να αποφεύγονται τα σφικτά ενδύματα όπως στηθόδεσμος και να προτιμάται ιματισμός από φυσικές ίνες. Αν το δέρμα ερεθίζεται ο γιατρός θα δώσει μια ειδική κρέμα. - Υπάρχουν και άλλες παρενέργειες τις οποίες όμως μπορεί να μην αισθάνεται η ασθενής, αλλά που είναι και αυτές σημαντικές, όπως είναι η μείωση των ερυθρών και των λευκών αιμοσφαιρίων. Ο ιατρός παρακολουθεί την ασθενή και αντιμετωπίζει την κατάσταση.
- Υπάρχουν παρενέργειες οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν ύστερα από μήνες ή ακόμη και χρόνια. Γι’ αυτές ενημερώνει ο ιατρός στο τέλος της θεραπείας.
Μερικές φορές, όταν η αντίδραση είναι σοβαρή, ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει τη διακοπή της αγωγής μέχρις ότου αποκατασταθεί η ανωμαλία. Αυτό είναι καλύτερο από τη συνέχιση της αγωγής, παρουσία μιας σοβαρής αντίδρασης, η οποία μπορεί να προκαλέσει περισσότερο κακό, παρά καλό.
Τις απορίες τους οι ασθενείς θα πρέπει να θέτουν υπόψη του θεράποντος ιατρού και όχι σε άλλες ασθενείς ή φίλες, ή ακόμη και σε άλλους ιατρούς, καθότι μόνο ο θεράπων ιατρός μπορεί να δώσει τις κατάλληλες πληροφορίες.
Υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης της ακτινοβολίας στους φίλους ή στην οικογένεια όταν κάποιος υποβάλλεται σε ακτινοθεραπεία;
Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος κίνδυνος. Είσθε απόλυτα ασφαλής.
