Ανεξήγητες Αποβολές

Οι χρόνιες λοιμώξεις του ζεύγους (μικροβιακές και ιογενείς) ευθύνονται πολυ σπανια για την τοξικότητα του ενδομητρίου που κλινικά παρουσιάζεται σαν υπογονιμότητα ή αποβολές.

Στην κλινική πράξη θεωρείται ότι υπάρχει εγκυμοσύνη όταν η ορμόνη χοριακή Συνθετική Ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (bHCG) υπερβεί ένα επίπεδο (10 μονάδες). Σε φυσιολογικές συνθήκες μόνο οι ιστοί που προέρχονται από to έμβρυο μπορούν να παράγουν ανιχνεύσιμες ποσότητες της ορμόνης αυτής. Έτσι, ακόμη και χαμηλές τιμές της ορμόνης αυτής στο αίμα της γυναίκας, πρέπει να λαμβάνονται ως ένδειξη ότι έγινε εμφύτευση εμβρίου.

Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης (με συμβατικά αρνητική χοριακή) ή πολλές φυσικές προσπάθειες που δεν ελέγχθηκαν ποτέ, θα μπορούσαν να είναι στην πραγματικότητα πρώιμες παλινδρομήσεις ή απορρίψεις εμβρύων που συνέβησαν πριν αναπτυχθούν ανιχνεύσιμα επίπεδα της ορμόνης αυτης. Έτσι πολλά ζευγάρια με ιστορικό μακρόχρονης υπογονιμότητας, μπορεί να έχουν υποστεί πρώϊμες αποβολές χωρίς να το γνωρίζουν και να καταφεύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με ανεπιτυχή αποτελέσματα γιατί δεν έχουν αντιμετωπίσει το πραγματικό πρόβλημα, ερευνώντας τις αιτιες.

Τις αιτίες λοιπόν των ανεξηγητων αποβολών τις κατατάσουμε γενικά σε πέντε κύριες κατηγορίες:

1. Ανοσολογικές και ιογενείς
2. Γενετικές
3. Θρομβοφιλικές
4. Ορμονικές
5. Λοιμώδεις μη ιογενείς

1. Ανοσολογικές και Ιογενείς αιτίες. Οι αιτίες αυτές αφορούν πολυ μικρο ποσοστό των υπογόνιμων ζευγαριών και σπανια αποτελούν λόγο που χρήζει αντιμετώπισης από εξειδικευμένους επιστήμονες. Η πλειοψηφία των ανοσολογικών αιτίων υπογονιμότητας φαίνεται ότι αποδίδεται σε ιογενείς κυρίως λοιμώξεις της γυναίκας.

Αναλυτικότερα η παρουσία μιας ομάδας ιών (των ερπητοϊών στους οποίους περιλαμβάνεται και ο ιός του απλού έρπη) βρέθηκε ότι είναι η αιτία της αύξησης κάποιων τοξικών κυττάρων στο αίμα που είναι γνωστά σαν ΝΚ κύτταρα ή φυσικοί φονείς ή natural killer cells. Αυτά είναι γνωστά κύτταρα που η συγκέντρωσή τους είναι αυξημένη στο αίμα γυναικών με ιστορικό υπογονιμότητας άγνωστης αιτιολογίας. Πολύ μεγάλο ποσοστό (>50 %) γυναικών με πρόβλημα σύλληψης εμφανίζει αύξηση των ΝΚ κυττάρων στο αίμα. Η αύξηση μπορει σπανια να οφείλεται στην παρουσία ερπητοϊών στο αίμα των γυναικών. Το πρόβλημα μπορει να αντιμετοπισθει με την χορήγηση κατάλληλης αντιερπητικής-αντιιική θεραπεία (πολυ σπανια και με αμφιβολα αποτελεσματα).

Μέχρι σήμερα, οι μέθοδοι που εφαρμόζονταν για την ανίχνευση της παρουσίας ιών φαίνεται ότι δεν ήταν καθόλου ευαίσθητες. Με την χρήση όμως των μοριακών (DNA) τεχνικών αποκαλύπτεται ότι οι ιοί υπάρχουν μέσα μας σε μεγαλύτερη συχνότητα.

Μπορει να υπαρχουν αντίστοιχοι ιοι και στο σπέρμα (φόβος για κάθετη μετάδοση προς το έμβρυο). Το προβλεπόμενο αποτέλεσμα της παρουσίας αυτής είναι η αδυναμία του εμβρύου για επαρκή πολλαπλασιασμό και η απόρριψη του μολυσμένου εμβρύου. Αυτες ομως ειναι αναποδεικτες θωριες που δεν αξιολογουνται καθολου και συνεπως δεν τις εφαρμοζουμε.

Απλα μια καλιεργεια σπερματος θα μας δωση λυση πριν απο την εξωσωματικη. Το σπερματικο υγρο ειναι αυτο που μεταφερει τα μικροβια και οχι τα σπερματοζωαρια!

2. Γενετικές Βλάβες. Μεγάλο ποσοστό περιστατικών με αποβολές ή παλίνδρομες κυήσεις οφείλεται σε καρυοτυπικές (χρωμοσωμικές) αιτίες.

Οι καρυοτυπικές ανωμαλίες των εμβρύων υπερβαίνουν το 50 % των αυτόματων αποβολών πρώτου τριμήνου. Όμως τις περισσότερες φορές δεν γίνεται διαγνωστική απόξεση και έτσι δεν λαμβάνεται υλικό για καρυοτυπική ανάλυση.

Έτσι κι αλλιώς, στις περιπτώσεις αυτές η φύση ενεργεί σωστά, απορρίπτοντας τα έμβρυα και προφυλάσσοντας αποτελεσματικά τον πληθυσμό από την δημιουργία εκ γενετής προβληματικών οργανισμών. Οι εγκυμοσύνες αυτές δεν σώζονται. Συνήθως αφορούν γυναίκες μεγάλης ηλικίας και δεν υπάρχει προληπτικός τρόπος να μην επαναληφθούν.

Για την ανδρική υπογονιμότητα εκτός από τις χρωμοσωμικές ανωμαλίες, άλλοι σημαντικοί γενετικοί παράγοντές είναι οι μικροελλείψεις του χρωμοσώματος Υ (ιδιαίτερα συχνές σε περιπτώσεις αζωο /ολιγοσπερμίας) και οι μεταλλάξεις του γονιδίου της κυστικής ίνωσης (CFTR), που αποτελούν «σήμα κατατεθέν» ιδιαίτερα των περιπτώσεων αποφρακτικής αζωοσπερμίας (CBAVD).

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Ένωσης Αναπαραγωγικής Ιατρικής, και οι τρεις προαναφερθείσες γενετικές αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας (χρωμοσωμικές ανωμαλίες, μικροελλείψεις στο Υ και μεταλλάξεις κυστικής ίνωσης) χρήζουν διερεύνησης στις περιπτώσεις αζωοσπερμίας ή βαριάς όλιγο / ασθενοσπερμίας.

Τη λύση προσφέρει εδώ η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, πάντοτε μετά από γενετική συμβουλή. Θεωρούμε πολύ σημαντική την πληροφορία για κίνδυνο μετάδοσης των ανωμαλιών του χρωμοσώματος Υ και της κυστικής ίνωσης. Στην πρώτη περίπτωση ο μέσω IVF αποκτηθείς αρσενικός απόγονος μπορει να εχει προβλήματα γονιμοποίησης όπως και ο πατέρας του, ενώ στην περίπτωση της κυστικής ίνωσης πρέπει να τηρηθεί συγκεκριμένη διαδικασία διερεύνησης.

3. Θρομβοφιλικές αιτίες αφορούν λογικά τις αποβολές και σε μικρότερο βαθμό ή καθόλου τη δυσκολία στη σύλληψη. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει αυξημένη δυνατότητα θρομβώσεων των αγγείων του ενδομητρίου στην περιοχή εμφύτευσης με αποτελέσμα την αναστολή της ροής του αίματος μέσα στα αγγεία και την ανεπαρκή τροφοδοσία του εμβρύου με θρεπτικά συστατικά. Στη θέση εμφύτευσης του εμβρύου ιστολογικά φαίνεται συμφόρηση των αγγείων του ενδομητρίου, ρήξη του τοιχώματός του και αιμορραγίες με επακόλουθες νεκρώσεις της περιοχής τροφοδοσίας του εμβρύου.

Αποδίδονται κυρίως σε γενετικές βλάβες παραγόντων της πήξης οι οποίες έχουν κληρονομηθεί από τον ένα ή και από τους δύο γονείς της γυναίκας. Η αντιμετώπιση γίνεται με την χορήγηση ουσιών που παρεμποδίζουν την πήξη του αίματος. Το ενδιαφέρον στο σημείο αυτό είναι ότι στις περιπτώσεις αυτές συνήθως δεν διαπιστώνεται ο λόγος που προκαλεί την θρομβοφιλική διάθεση.

Διάφοροι μολυσματικοί παράγοντες, όπως ο κυτταρομεγαλοϊός, μπορούν πολυ σπανια να δημιουργουν προβλήματα μέσω προσβολής των αγγείων. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνουμε την προληπτική αντιιική θεραπεία (βαλ-ακυκλοβίρη) ή την αντιμετώπιση με χορήγηση ανοσοσφαιρίνης (πολύ σπάνια).

4. Ορμονικές αιτίες αφορούν κυρίως την ανεπάρκεια της δράσης της προγεστερόνης.Η ορμόνη αυτή που φυσιολογικά παράγεται σε μεγάλες ποσότητες από το ωχρό σωμάτιο (το σημείο της ωοθήκης όπου έγινε η ωορρηξία) φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη ματαίωση της απόρριψης του εμβρύου, κυρίως μέσω παρεμποδιστών της φλεγμονής, των οποίων προκαλεί την παραγωγή. Όλα τα πρωτόκολλα εξωσωματικής γονιμοποίησης αλλά και οι σπερματεγχύσεις συμπληρώνονται με την χορήγηση προγεστερόνης μέχρι να γίνει γνωστό το αποτέλεσμα της προσπάθειας.

Το πρόβλημα είναι ότι η δράση της προγεστερόνης δεν είναι άμεσα μετρήσιμη. Είναι μεν συνάρτηση της συγκέντρωσης της ορμόνης, όμως εξαρτάται σίγουρα και από άλλους παράγοντες (συγκέντρωση προλακτίνης, οιστρογόνων, υποδοχέων προγεστερόνης κ.λ.π.)

Μια άλλη γνωστή ορμονική αιτία είναι η αύξηση της ορμόνης FSH πάνω από κάποιο επίπεδο. Η αύξηση αυτή μας γνωστοποιεί ότι οι ωοθήκες δεν υπακούουν στην παραγγελία του οργανισμού να παράγει καλής ποιότητας ωάρια και αυτό συνήθως συμβαίνει φυσιολογικά λίγα χρόνια πριν την εμμηνόπαυση.

Αν αυτό συμβεί πρώιμα, π.χ. σε ηλικία τριάντα πέντε (35) ετών, τότε τον πρώτο λόγο έχει ο γυναικολογος.

5. Λοιμώδεις μη ιογενείς αιτίες τόσο στον άνδρα όσο και στην γυναίκα. Αποτελούν πολυ σπανιους παράγοντες υπογονιμότητας και αποβολών. Μικροοργανισμοί όπως το Μυκόπλασμα και το Ουρεάπλασμα έχοντας σαν ορμητήριο τον προστάτη μπορούν να μειώσουν τη συγκέντρωση και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Όμως, και το ενδομήτριο (η θέση εμφύτευσης) μπορει να προσβληθει από μικρόβια ιδιαίτερα το Ουρεάπλασμα. Σχετίζονται πολυ σπανια με αυτόματες αποβολές.

Καλα ειναι η παρουσία του μικροοργανισμού αυτού (Ουρεάπλασμα) να ερευνάται και να αντιμετωπίζεται στο ζευγάρι ταυτόχρονα.

Μια αλλη μέθοδος για την ανίχνευση της παρουσίας του Μυκοπλάσματος, του Ουρεαπλάσματος και των Χλαμυδίων ειναι της εξέτασης ιστού περιόδου με πολύ αμφίβολα αποτελέσματα και χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση και για αυτό και δεν τη συστήνουμε.

Άλλοι σχετιζόμενοι παράγοντες

Η ενδομητρίωση αποτελεί ένα ακόμα παράγοντα υπογονιμότητας, η φύση του οποίου παραμένει αδιευκρίνιστη. Στην ενδομητρίωση παρατηρείται ανάπτυξη έκτοπων τμημάτων ενδομητρίου έξω από τη μήτρα τα οποία υπακούουν στις κυκλικές ρυθμίσεις των ορμονών. Σε πολλές περιπτώσεις το επιθυμητό αποτέλεσμα ήλθε ύστερα από θεραπεία για ενδομητρίωση. Προς το παρόν απαιτείται λαπαροσκόπηση για τη διάγνωσή της διότι δεν υπάρχει αξιόπιστη εργαστηριακή εξέταση.

Άλλοι λόγοι αυτοάνοσης φύσης, όπως οι θυρεοειδίτιδες και άλλες νόσοι του θυρεοειδή αδένα της γυναίκας συνοδεύουν την υπογονιμότητα άγνωστης αιτιολογίας.

Μπορει λοιπον σπανια να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία του DNA και της εξειδικευμένης ανοσολογίας στην διάγνωση των αιτιών υπογονιμότητας. Παντοτε με προσοχη ετσι ώστε η αναζήτηση λύσης να μην επιβαρύνει παράλογα την οικονομία του ζευγαριού ιδιαιτερα εαν δεν υπαρχει λογος και επιστημονικη τεκμηρίωση.

Παραθετουμε λοιπον τις παρακάτω συμβουλές.

Προσπαθήστε να επιμένετε ώστε να κατανοήσετε τους λόγους του προβλήματός σας στο μέτρο του δυνατού.

Έχετε υπόψη σας ότι σχεδόν πάντα η υπογονιμότητα είναι πολυπαραγοντική και μην δυσανασχετείτε εάν ο γυναικολόγος ή ο αρμόδιος γιατρός συστήνει κάποιου βαθμού σφαιρική διερεύνηση. Ακόμα και αν έχει βρεθεί μια αιτία είναι πάρα πολύ πιθανό να βρεθούν και άλλες. Η υπογονιμότητα θέλει υπομονή, επιμονή και λογική.

Να ενημερώνεστε για τις ερευνητικές εξελίξεις συχνά. Είναι πολύ πιθανό ότι ο εξειδικευμένος γιατρός θα έχει να πει μια ενδιαφέρουσα καινούργια είδηση όταν τον επισκεφθείτε ύστερα από μερικούς μήνες.

Ο καλύτερος επιστήμονας για την λύση ενός προβλήματος είναι ο εξειδικευμένος στα προβλήματα υπογονιμότητας.