Υγιεινή κατά Κολπίτιδος

Ως κολπίτιδα αναφέρεται η φλεγμονή του κόλπου, κατάσταση αρκετά συχνή και ευκόλως θεραπεύσιμη, στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο η σωστή υγιεινή του κόλπου είναι απαραίτητη αν θέλουμε να αποφύγουμε την κολπίτιδα και όλα τα δυσάρεστα επακόλουθά της.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρονται στην κολπίτιδα μπορεί να οφείλονται σε κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, περίπτωση σαφώς σοβαρότερη από την απλή κολπίτιδα. Ενα δεύτερο σημείο που αξίζει να τονιστεί είναι το ενδεχόμενο ύπαρξης κολπίτιδας ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος χωρίς συμπτώματα τα οποία οδηγούν τον ασθενή στο γιατρό.

Οι φυσιολογικές κολπικές εκκρίσεις

Η φυσιολογική έκκριση του κόλπου έχει όξινο pH (περίπου 4,5) και αποτελείται από νερό, ηλεκτρολύτες, κύτταρα, μικροοργανισμούς, λιπαρά οξέα, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες. Στον κόλπο υπάρχει μια αρκετά πολύπλοκη ισορροπία μεταξύ των διαφόρων μικροβίων. Αν αυτή η ισορροπία διαταραχθεί, τότε μπορεί κάποιο μικρόβιο να υπεραναπτυχθεί εις βάρος των υπολοίπων και να οδηγήσει σε κολπίτιδα. Είναι προφανές, επομένως, ότι κολπίτιδα μπορεί να προκληθεί και από μικρόβια που υπάρχουν φυσιολογικά στον κόλπο, χωρίς να προκαλούν προβλήματα εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Βασικός ρυθμιστής της κατάστασης είναι το pH, καθώς και η προσφορά γλυκογόνου και γλυκόζης που χρησιμοποιούνται ως θρεπτικά υλικά των μικροβίων. Το όξινο pH του κόλπου, για παράδειγμα, οφείλεται στο γαλακτικό οξύ, η παρουσία του οποίου εξαρτάται κυρίως από τη δράση των γαλακτοβακίλλων. Αν διαταραχθεί το pH, τότε το κολπικό περιβάλλον γίνεται ευνοϊκό για την ανάπτυξη κάποιων μικροβίων και δυσμενές για άλλα.

Η μεταδοτικότητα

Μια κολπική φλεγμονή μικροβιακής αιτιολογίας μπορεί να μεταδοθεί σεξουαλικά, αλλά και με άλλους τρόπους. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα διαφόρων καταστάσεων. Έτσι, για παράδειγμα, η μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη κολπικής μυκητίασης, επειδή τα αντιβιοτικά διαταράσσουν τη φυσιολογική ισορροπία των μικροβίων στον κόλπο. Η μυκητίαση μπορεί να μεταδοθεί στον ερωτικό σύντροφο, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματικός αλλά μπορεί να ξαναμολύνει τη σύντροφο του, η οποία στο μεταξύ έχει θεραπευτεί. Για τους λόγους αυτούς, ο γιατρός, ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να συστήσει προληπτικά μέτρα (π.χ. χρήση προφυλακτικού) και θεραπεία και στους δύο συντρόφους.

Η διάγνωση

Από τη λήψη του ιστορικού που αφορά τα χαρακτηριστικά των κολπικών εκκρίσεων, από τα λοιπά συμπτώματα και την κλινική εξέταση, είναι εύκολη η διάγνωση. Απλές μέθοδοι στο γυναικολογικό ιατρείο ή εργαστηριακές εξετάσεις (π.χ. καλλιέργεια κολπικών υγρών) μπορεί να χρειαστούν, ώστε με βεβαιότητα να καθοριστεί ο υπεύθυνος μικροοργανισμός και, βεβαίως, η ενδεδειγμένη θεραπεία.

Οι κολπίτιδες

Ανάλογα με τον υπεύθυνο μικροοργανισμό, μπορούμε να διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες κολπίτιδας.

Τριχομοναδική κολπίτιδα. Οφείλεται σε ένα παράσιτο, την τριχομονάδα. Η τριχομονάδα ευρίσκεται στο 20% περίπου των γυναικών, χωρίς να δίνει συμπτώματα κολπίτιδας. Οταν εμφανιστεί τριχομοναδική κολπίτιδα, παρατηρείται λεπτόρρευστη δύσοσμη έκκριση, κιτρινοπράσινου χρώματος, συχνά αφρώδης, που συνοδεύεται από ερυθρότητα και φαγούρα. Στις πιο πολλές περιπτώσεις, η τριχομονάδα μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή. Μπορεί όμως μια γυναίκα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, να μολυνθεί από τουαλέτα ή από χρήση προσωπικών ειδών που έχουν μολυνθεί από πάσχον άτομο.

Μυκητιασική κολπίτιδα. Συνήθως είναι υπεύθυνος ο μύκητας Candida albicans. Το κύριο σύμπτωμα είναι η φαγούρα. Το έκκριμα είναι λευκού χρώματος και θυμίζει το τυρί τύπου cottage. Οι μυκητιασικές κολπίτιδες είναι συχνές σε γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη, σε εγκυμονούσες, σε γυναίκες που λαμβάνουν αντιβιοτικά ευρέος φάσματος ή κορτιζόνη, καθώς και σε πάσχουσες από σιδηροπενική αναιμία.

Βακτηριδιακή κολπίτιδα. Ο τύπος αυτός κολπίτιδας οφείλεται σε διάφορους μικροοργανισμούς με συχνότερο την Gardnerella vaginalis που ενοχοποιείται για το 95% των περιπτώσεων. Πάντα, όμως, η βακτηριδιακή κολπίτιδα οφείλεται σε πολλούς ταυτόχρονα μικροοργανισμούς. Στην πραγματικότητα, η βακτηριακή κολπίτιδα είναι ένας μαζικός εποικισμός του κόλπου από διάφορα μικρόβια. Αρκετές γυναίκες δεν έχουν συμπτώματα. Σε άλλες περιπτώσεις, το κολπικό έκκριμα είναι λιγοστό, γκριζόλευκο, με δυσάρεστη οσμή ψαριού. Η βακτηριακή κολπίτιδα θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και συχνά συνυπάρχει με τριχομοναδική ή μυκητιασική κολπίτιδα. Η χρήση μη φαρμακευτικού σκευάσματος γαλακτικού οξέος είναι εναλλακτική θεραπευτική αγωγή για τη βακτηριακή κολπίτιδα, γιατί αποκαθιστά το διαταραγμένο κολπικό pH δίνοντας έτσι ευκαιρία στον κόλπο να αποκαταστήσει μόνος του την διαταραχθείσα ισορροπία.

Φαρμακευτική θεραπεία

Η τριχομοναδική κολπίτιδα θεραπεύεται με φάρμακα δραστικά έναντι των τριχομονάδων και κυρίως, με βάση τη μετρονιδαζόλη. Η θεραπεία απευθύνεται συνήθως και στους δύο σεξουαλικούς συντρόφους, εφόσον βεβαίως αυτό είναι εφικτό. Οι μυκητιασικές κολπίτιδες θεραπεύονται με φάρμακα χορηγούμενα τοπικά (κολπικές κρέμες και κολπικά υπόθετα) όπως Κλοτριμαζόλη, Μικοναζόλη, ισοκοναζόλη και άλλα ή από το στόμα (με δραστική ουσία τη ιτρακοναζόλη ή τη φλουκοναζόλη). Η από του στόματος θεραπεία θεωρείται, γενικά, προτιμότερη μια και το φάρμακο φτάνει, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, σε ιστούς που δεν φτάνουν τα τοπικώς χορηγούμενα. Για τη βακτηριακή κολπίτιδα υπάρχει επίσης τοπική θεραπεία, αλλά συνήθως χρησιμοποιούνται από του στόματος αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα, π.χ. με βάση τη μετρονιδαζόλη.

Υγιεινή του κόλπου

1. Ο καθημερινός καθαρισμός της περιοχής με ένα ειδικό προϊόν και άφθονο νερό είναι βασικής σημασίας για την υγιεινή του κόλπου.
2. Φυσιολογικά το εσωτερικό του κόλπου αυτοκαθαρίζεται. Μη χρησιμοποιείτε ισχυρά αντισηπτικά και μην κάνετε κολπικές εσωτερικές πλύσεις, χωρίς ιατρικό λόγο. Αυτό μπορεί να διαταράξει τη μικροβιακή ισορροπία του κόλπου και να προκαλέσει κολπίτιδα.
3. Τα βακτήρια και οι μύκητες αναπτύσσονται ταχύτερα σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Προτιμάτε βαμβακερά και όχι συνθετικά εσώρουχα. Αποφεύγετε τη συχνή χρήση στενών παντελονιών.
4. Μετά την αφόδευση σκουπίζεστε ΠΑΝΤΑ με κατεύθυνση από μπροστά προς τα πίσω για να αποφύγετε τη μόλυνση του κόλπου με μικρόβια από το έντερο.
5. Χρησιμοποιείτε ταμπόν όσο το δυνατόν λιγότερο και, κάθε φορά, όχι περισσότερο από οκτώ ώρες. Το ταμπόν δεν αντικαθιστά τη σερβιέτα. Περιορίστε τη χρήση του σε ειδικές περιπτώσεις όπως, π.χ. το κολύμπι.
6. Το σκεύασμα Lactal (δεν είναι φάρμακο) βοηθάει στην αποκατάσταση του κολπικού pH, καθώς και της μικροβιακής ισορροπίας στον κόλπο. Η χρήση του σε κάθε περίπτωση ελαφρών ενοχλημάτων μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά.