Καισαρική τομή

Δείτε την κάλυψη του ΙΑΣΩ από το ταμείο σας!

Ο όρος καισαρική τομή αποδίδει την έξοδο του εμβρύου, του πλακούντα και των εμβρυϊκών υμένων από τη μητριαία κοιλότητα μετά από λαπαροτομία και διάνοιξη του τοιχώματος της μήτρας. Ως προς την προέλευση του όρου, η γνώμη ότι οφείλεται στον τρόπο που γεννήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας μάλλον δεν ευσταθεί. Το πιθανότερο είναι ότι οφείλεται στον όρο lex cesarean του Ρωμαϊκού Δικαίου, που δηλώνει την δυνατότητα εφαρμογής χειρουργικής μεθόδου εξόδου του εμβρύου από την έγκυο που απεβίωσε.

Ενδείξεις

Η καισαρική τομή εφαρμόζεται στις καταστάσεις εκείνες, όπου η διενέργεια κολπικού τοκετού δεν είναι εφικτή ή εγκυμονεί κινδύνους για την μητέρα ή το έμβρυο. Ορισμένες από τις ενδείξεις θεωρούνται απόλυτες(π.χ. επιπωματικός πλακούντας, κεφαλοπυελική δυσαναλογία), ενώ άλλες σχετικές. Οι συχνότερες ενδείξεις διενέργειας καισαρικής τομής είναι:

Από τη μητέρα:

Προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις στην μήτρα.
Προηγηθείσα καισαρική τομή.
Υπερτασική νόσος της κύησης.
Σακχαρώδης διαβήτης.

Από το έμβρυο:

Εμβρυοπυελική δυσαναλογία.
Προδρομικός πλακούντας.
Πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα.
Εμβρυική δυσφορία.
Εγκάρσιο ή λοξό σχήμα του εμβρύου.
Επιβράδυνση της ενδομήτριας ανάπτυξης.
Ανώμαλη ισχιακή προβολή.
Ισχιακή προβολή σε πρόωρο έμβρυο.
Πρόπτωση του ομφάλιου λώρου.

Η συχνότητα της καισαρικής τομής συνεχώς αυξάνει. Σήμερα, περίπου το 1/3 των τοκετών γίνεται με καισαρική τομή. Η αυξημένη αυτή συχνότητα θα μπορούσε να αποδοθεί εν πολλοίς αφ’ενός μεν στο ότι η καισαρική τομή θεωρείται ασφαλέστατη επέμβαση(βελτίωση τεχνικής, βελτίωση αναισθησίας), αφ’ετέρου δε στην αυξημένη σήμερα δυνατότητα έγκαιρης επισήμανσης επιπλοκών στο έμβρυο και αύξησης έτσι της πιθανότητας επιβίωσης του νεογέννητου με παράλληλη μείωση των απωτέρων επιπλοκών.

Στις γυναίκες με προηγηθείσα καισαρική τομή και με απουσία απολύτων ενδείξεων καισαρικής τομής μπορεί να επιχειρηθεί η διενέργεια κολπικού τοκετού, με πιθανότητα επιτυχίας περίπου 50%-70%. Η σημαντικότερη επιπλοκή στην περίπτωση αυτή είναι η ρήξη της μητριαίας τομής, χωρίς ωστόσο αυτή να συμβαίνει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 1%. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, όταν έχει προηγηθεί κλασική καισαρική τομή στο άνω τμήμα της μήτρας.

Είδη καισαρικής τομής:

Χαμηλή εγκάρσια τομή
Κάθετη τομή
Συνδυασμός τομών

Είδη καισαρικής τομής Χαμηλή εγκάρσια τομή

Είναι ο συνηθέστερος τύπος καισαρικής τομής. Αρχικά διατέμνεται και κατασπάται η κυστεομητρική πτυχή και στην συνέχεια διενεργείται χαμηλή εγκάρσια τομή στο κατώτερο τμήμα της μήτρας από όπου εξάγεται το έμβρυο . Η τομή συρράπτεται σε ένα ή δύο στρώματα. Η επούλωση της χαμηλής εγκάρσιας τομής είναι απολύτως ικανοποιητική και η τομή αυτή θεωρείται ιδιαίτερα ανθεκτική και με μειωμένες πιθανότητες ανάπτυξης ενδοπυελικών συμφύσεων. Η ασφάλεια της χαμηλής εγκάρσιας τομής και η ιδιαίτερα ικανοποιητική επούλωση της θα μπορούσε να αποδοθεί στο γεγονός ότι, στο σημείο που διενεργείται η τομή, η φορά των μυϊκών ινών είναι τέτοια ούτως ώστε ουσιαστικά γίνεται διάνοιξη και όχι διατομή των ινών.

Κάθετη τομή

Κάθετη τομή μπορεί να γίνει στο ανώτερο τμήμα της μήτρας (υψηλή κάθετη) ή στο κατώτερο τμήμα μετά από διατομή και κατάσπαση της κυστεομητρικής πτυχής (χαμηλή κάθετη). Η κάθετη καισαρική τομή εφαρμόζεται σήμερα σε ελάχιστες περιπτώσεις, καθώς συνοδεύεται, ιδιαίτερα η υψηλή κάθετη, από αυξημένη μετεγχειρητική νοσηρότητα και αυξημένο κίνδυνο ρήξης της μήτρας σε επόμενη κύηση.

Συνδυασμός τομών

Ορισμένες φορές και αναλόγως των περιστάσεων μπορεί να γίνει επέκταση της αρχικής χαμηλής εγκάρσιας τομής είτε προς τα επάνω εν είδει αντεστραμμένου Τ είτε προς τα πλάγια δίκην J. Οι τομές αυτές, όπως είναι ευνόητο, είναι ήσσονος ανθεκτικότητας σε σχέση με την χαμηλή εγκάρσια τομή.

Σε περιπτώσεις ανεξέλεγκτης αιμορραγίας κατά την καισαρική τομή και επί αποτυχίας ελέγχου της αιμορραγίας με μητροσυσπαστικά φάρμακα ή με συντηρητικές χειρουργικές μεθόδους, όπως απολίνωση μητριαίων ή έσω λαγονίων αρτηριών, διενεργείται μαιευτική υφολική ή ολική υστερεκτομή (επέμβαση κατά Porro).

Επιπλοκές

Άμεσες (διεγχειρητικές) επιπλοκές που μπορούν να συμβούν κατά την διενέργεια της καισαρικής τομής είναι αιμορραγία, καταπληξία, επιπλοκές από την αναισθησία, κάκωση της ουροδόχου κύστης, κάκωση του ουρητήρα (σπανίως) και σπανιότερα τραυματική βλάβη του εμβρύου κατά την διάνοιξη της μήτρας.

Μετεγχειρητικές επιπλοκές είναι η φλεγμονή και διαπύηση του χειρουργικού τραύματος, η φλεγμονή της μήτρας, παραμητρίων και ελάσσονος πυέλου (ενδο-μυο-παραμητρίτιδα και περιτονίτιδα), ο σχηματισμός αιματώματος στο κοιλιακό τοίχωμα ή στην πύελο, η φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος (συνήθως κυστίτιδα) και η εμφάνιση θρομβοεμβολικής νόσου.

Η συχνότητα των επιπλοκών αυτών, διεγχειρητικών ή μετεγχειρητικών, είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Σε αυτό έχει συντελέσει η βελτίωση της χειρουργικής τεχνικής, η βελτίωση της αναισθησίας, η χορήγηση αντιβιοτικών και η χρησιμοποίηση αντιπηκτικής αγωγής. Έτσι, τόσο η μητρική όσο και η νεογνική θνησιμότητα και νοσηρότητα σε περίπτωση καισαρικής τομής κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Η απρόβλεπτη καισαρική τομή

Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση. Το αν ο γυναικολόγος θα αποφασίσει να κάνει καισαρική τομή ή όχι, καθορίζεται μόνο από ιατρικούς παράγοντες. Οι λόγοι που επιβάλλουν την καισαρική τομή είναι:

Μεγάλο έμβρυο - στενή λεκάνη μητέρας.
Ανώμαλη προβολή του εμβρύου π.χ ισχιακή προβολή.
Πολύδυμος κύηση.
Επιπλοκή στην εγκυμοσύνη π.χ αιμορραγία, τοξιναιμία.
Ανωμαλία στη θέση του πλακούντα π.χ προδρομικός πλακούντας.
Ινομύωμα που εμποδίζει το πέρασμα του μωρού στον πυελογεννητικό σωλήνα.
Μείωση των παλμών του εμβρύου (βραδυκαρδία).
Αδράνεια της μήτρας.
Κύηση ύστερα από περίοδο μακράς θεραπείας υπογονιμότητας (με σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση).

Η διαδικασία της καισαρικής τομής ολοκληρώνεται μέσα σε 45 περίπου λεπτά της ώρας. Ο γιατρός θα ρωτήσει την έγκυο τι είδους αναισθησία προτιμά (γενική ή επισκληρίδιο, ανάλογα με το τι επιτρέπεται να γίνει). Η τομή που θα γίνει είναι οριζόντια λίγο πιο πάνω από το ηβικό οστό (τομή μπικίνι). Αυτό γίνεται γιατί η χαμηλή εγκάρσια τομή επουλώνεται καλύτερα, έχει μικρό κίνδυνο μετεγχειρητικής κήλης και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Σε σπάνιες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει στην μήτρα κάθετη τομή. Το μωρό γεννιέται μέσα στα πρώτα πέντε με δέκα λεπτά. Η υπόλοιπη ώρα αφιερώνεται στα ράμματα του τοιχώματος της μήτρας και της κοιλιάς. Το μωρό μπορεί να έρθει σ' επαφή με το σώμα της μητέρας του αμέσως μετά τον τοκετό εφόσον έχει γίνει επισκληρίδιος αναισθησία. Η λεχώνα μετά την καισαρική τομή δεν μπορεί να κινηθεί άνετα. Παρόλα αυτά μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι την επόμενη μέρα της εγχείρησης και επιβάλλεται να περπατήσει, όσο δύσκολο και να είναι, ώστε να αρχίσουν να επανέρχονται σταδιακά οι σωματικές της λειτουργίες (και θα την βοηθήσει να αποβάλλει τα αέρια). Η ειδική δίαιτα επιβάλλεται για λίγες μόνο ημέρες. Η ροή των λοχείων είναι κανονική σαν να είχε γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό. Η καισαρική τομή δεν εμποδίζει σε τίποτα την διαδικασία του θηλασμού.

Συναισθήματα:

Δεν είναι σπάνιο, οι γονείς όπου η σύζυγος αναγκάστηκε να γεννήσει με καισαρική τομή, να αισθάνονται απογοήτευση για αυτή τους την εμπειρία. Μην ξεχνάτε όμως ότι εκείνο που έχει μεγαλύτερη αξία είναι όχι ο τρόπος με τον οποίο θα γεννήσετε το μωρό σας αλλά το να φέρετε στον κόσμο ένα υγιές μωρό. Αν παρόλα αυτά τα συναισθήματα που θα σας δημιουργηθούν σε μία απρόσμενη καισαρική τομή είναι αρνητικά, τότε καλό θα είναι να τα συζητήσετε με τον γυναικολόγο σας.