Εμβρυική Καρδιολογία

Τι είναι εμβρυική καρδιολογία;

Είναι ο κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με τη διάγνωση και θεραπεία των καρδιολογικών προβλημάτων της εμβρυικής καρδιάς.

Ποιος είναι ο εμβρυικός καρδιολόγος;

Είναι ο παιδοκαρδιολόγος που έχει εξειδικευθεί στην Εμβρυική καρδιολογία στο εξωτερικό.

Ποια καρδιολογικά προβλήματα μπορούμε να διαγνώσουμε κατά την εμβρυική ζωή;

Μπορούμε να διαγνώσουμε τις συγγενείς καρδιοπάθειες, τις διαταραχές του εμβρυικού ρυθμού και τις διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας λόγω εξωκαρδιακών προβλημάτων στο έμβρυο όπως στην περίπτωση της παρουσίας του συνδρόμου μετάγγισης μεταξύ διδύμων.

Εμβρυική Καρδιολογία. Τι πρέπει να γνωρίζουμε:

Πώς και πότε γίνεται η διάγνωση;

Με τη διενέργεια εμβρυικού υπερηχοκαρδιο-γραφήματος κατά τη 13-14η ή 18-22η εβδομάδα κύησης. Είναι ανώδυνη, ασφαλής και μη επεμβατική μέθοδος. Μπορεί να γίνει διακοιλιακά ή διακολπικά προκειμένου να αυξηθεί η διαγνωστική ακρίβεια της εξέτασης σε πολύ δύσκολα περιστατικά. Σήμετρα διαγιγνώσκουμε προγεννητικά το 80-90 % των ΣΚ.

Τι είναι οι συγγενείς καρδιοπάθειες(ΣΚ);

Είναι οι δομικές-ανατομικές ανωμαλίες καθώς οι διαταραχές του ρυθμού που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εμβρυογένεσης και της ανάπτυξης της εμβρυικής καρδιάς. Παγκοσμίως γεννιούνται 1.500.000 παιδιά με κάποια ΣΚ. Οι ΣΚ αποτελούν περίπου το 8/1000 των συγγενών ανωμαλιών που παρατηρούνται σε ζώντα νεογνά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι ΣΚ κατά την εμβρυική ζωή είναι 6,5 φορές συχνότερες από τις χρωμοσωμιακές ανωμαλίες και 4 φορές πιο συχνές από τις ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα. Η πιο ευάλωτη περίοδος είναι οι πρώτες 6 εβδομάδες κύησης. Το 4/1000 αφορά τις μείζονες ΣΚ οι οποίες ευθύνονται για περισσότερο από το 20% των περιγεννητικών θανάτων και περισσότερο από το 50% των θανάτων κατά την παιδική ηλικία λόγω κάποιας συγγενούς ανωμαλίας. Το 50% των ΣΚ χρειάζεται κάποια χειρουργική αντιμετώπιση.

Σε ποιες κυήσεις είναι απαραίτητο να γίνεται εμβρυικό υπερηχοκαρδιογράφημα;

Μερικές από τις ενδείξεις είναι οι δίδυμες (κίνδυνος για ΣΚ 4-7 %) καθώς και οι κυήσεις από εξωσωματική γονιμοποίηση. Όταν κατά τη διεξαγωγή του ελέγχου στο 2ο τρίμηνο κύησης υπάρχει η υποψία για καρδιακή ή εξωκαρδιακή ανωμαλία ή ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης. Όταν η αυχενική διαφάνεια είναι παθολογική (συνολικός κίνδυνος για ΣΚ 32%). Σε περίπτωση που υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό για ΣΚ. Η προχωρημένη ηλικία της μητέρας είναι ο παθολογικός βιοχημικός έλεγχος όταν δεν είναι επιθυμητή η αμνιοπαρακέντηση. Όταν η μητέρα λαμβάνει κάποια συγκεκριμένα φάρμακα ή πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, φαινυλκετονουρία ή έχει νοσήσει από συγκεκριμένες λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της κυήσεως. Όταν από τα υπόλοιπα στοιχεία του εμβρύου υπάρχει η υποψία για χρωμοσωμιακή ανωμαλία ή έχει γίνει καρυότυπος που είναι παθολογικός. Τέλος όταν υπάρχει ένδειξη ότι ο εμβρυικός καρδιακός ρυθμός είναι παθολογικός. Όλες οι κυήσεις υψηλού κινδύνου πρέπει να ελέγχονται στις 13-14 εβδομάδες και η εξέταση να επαναλαμβάνεται στις 18-22 εβδομάδες οπότε ελέγχονται και οι χαμηλού κινδύνου κυήσεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται πλέον ότι το 90% των ΣΚ παρουσιάζονται σε χαμηλού κινδύνου κυήσεις.

Ποια είναι η σημασία της έγκαιρης εξέτασης(13η -14η εβδομάδα κύησης);

Με την έγκαιρη επιβεβαίωση της φυσιολογικής καρδιακής ανατομίας καθησυχάζουν οι γονείς ενώ στην περίπτωση που υπάρχει κάποια παθολογία υπάρχει αρκετός χρόνος για τη λήψη αποφάσεων. Αναλόγως υπάρχει αρκετός χρόνος για να γίνει έλεγχος του καρυότυπου και να δοθεί η σωστή γενετική καθοδήγηση στους γονείς. Η επίπτωση των χρωμοσωμιακών ανωμαλιών που παρουσιάζονται κατά τη γέννηση είναι 0,3-22% και αποτελούν το 15% των εμβρύων που επιβίωσαν μέχρι τη γέννηση. Οι πιθανότητες επιβίωσης εμβρύου με χρωμοσωμιακή ανωμαλία εξαρτάται από το είδος αυτής. Ο κίνδυνος για αυτοσωματική χρωμοσωμιακή ανωμαλία σε έμβρυο με ΣΚ είναι περίπου 30% και πολλά από αυτά τα έβρυα καταλήγουν ενδομητρίως έτσι ώστε το 6% των ζώντων νεογνών με ΣΚ να έχει κάποια χρωμοσωμιακή ανωμαλία. Η επίπτωση των ΣΚ κατά την εμβρυική ζωή είναι πολύ μεγαλύτερη καθότι πολλά από τα έμβρυα με ΣΚ αποβάλλονται αυτόματα. Έτσι η διάγνωση ΣΚ κατά το 1ο τρίμηνο είναι ένδειξη για χρωμοσωμιακή ανωμαλία και η διενέργεια καρυότυπου είναι απαραίτητη ώστε οι γονείς να γνωρίζουν το γενετικό πρόβλημα που οδήγησε στην αυτόματη αποβολή του εμβρύου τους προκειμένου να έχουν τη σωστή γενετική καθοδήγηση για μελλοντικές κυήσεις.

Σημαντικό είναι ότι όταν υπάρχουν αρρυθμίες είναι δυνατό να δοθεί εγκαίρως η σωστή αντιαρρυθμική αγωγή ώστε να βελτιωθεί η κλινική κατάσταση τP>ης υγείας του εμβρύου και σε αρκετές περιπτώσεις να σωθεί η ζωή του με το σωστό προγραμματισμό της κατάλληλης χρονικά στιγμής για τη

διενέργεια του τοκετού.

Ποια είναι η σημασία της καρδιολογικής παρακολούθησης καθ’όλη τη διάρκεια της κυήσεως;

Υπάρχουν σπάνια καρδιολογικά προβλήματα τα οποία εμφανίζονται σε προχωρημένη ηλικία κυήσεως όπως η υπερτροφία του μυοκαρδίου, η απόφραξη των χώρων εξόδου των κοιλιών, η ενδοκαρδιακή ινοελάστωση και η εμφάνιση καρδιακού όγκου και επηρεάζουν την πρόγνωση δυσμενώς. Η καρδιά του εμβρύου αρχίζει να χτυπά στις 21-22 μέρες ζωής αλλά οι αρρυθμίες εμφανίζονται συνήθως μετά το 2ο τρίμηνο κύησης στο 1-2%. Η παρουσία αρρυθμιών υποκρύπτει ΣΚ στο 30-50% για τον κολποκοιλιακού αποκλεισμού, στο2-5% για τις μεμονωμένες έκτακτες συστολές, και στο 20-30% για την ταχυκαρδία και την βραδυκαρδία. Ανάμεσα στις αρρυθμίες το 5-8% είναι ταχυκαρδίες(>180/λεπτό), το 5-8% βραδυκαρδίες(<100/λεπτό) και το 85% μεμονωμένες έκτακτες συστολές. Για τις αρρυθμίες κατά την εμβρυική ζωή έχουν ενοχοποιηθεί λοιμώξεις όπως τα χλαμύδια καθώς επίσης και η αυξημένη κατανάλωση καφέ, τσιγάρου και φαρμάκων κατά την κύηση. Το 10% των εμβρύων με αρρυθμία έχουν αυξημένη νοσηρότητα καθόσον μπορούν να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια, υπερτροφία του μυοκαρδίου και εμβρυικό ύδρωπα. Οι βραδυκαρδίες έχουν τη χειρότερη πρόγνωση.

Έλσα Τσαπάκη,MD

Παιδίατρος-Παιδοκαρδιολογόγος

Εξειδικευμένη Εμβρυική Καρδιολόγος
Επιμελήτρια στα νοσοκομεία Royal Brompton Hospital & Evelina Children Hospital, London & Catholic University of Leuven, Belgium
κινητό 6944 274 684

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Δρ. Θάνο Παράσχο στα τηλέφωνα +(30) 210 6774104 και +(30) 697 3000432 ή συμπληρώνοντας την φόρμα επικοινωνίας μας.