Αδενομύωση - Τι είναι η αδενομύωση μήτρας

H αδενομύωση είναι μια ανώμαλη ανάπτυξη ιστού στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας που προκαλεί επώδυνες κράμπες και βαριά ή παρατεταμένη εμμηνορροϊκή αιμορραγία.

Η αδενομύωση μήτρας παρουσιάζεται όταν τα αδενικά κύτταρα που επενδύουν την κοιλότητα της μήτρας αναπτύσσονται μέσα στο μυϊκό της τοίχωμα. Η κατάσταση αυτή είναι αντίθετη από την ενδομητρίωση, όπου τα ίδια τα αδενικά κύτταρα που επενδύουν τη μήτρα, αναπτύσσονται μέσα στην κοιλιακή χώρα.

Η αδενομύωση μπορεί να κάνει τη μήτρα να μεγεθυνθεί, συνήθως 2 ως 3 φορές περισσότερο από το κανονικό μέγεθος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μη φυσιολογική αιμορραγία, χρόνιο πυελικό πόνο, δυσμηνόρροια και υπογονιμότητα.

* Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται ξεκάθαρα η εικόνα που δίνουν οι εστίες της αδενομύωσης μέσα στο τοίχωμα της μήτρας (μαύρα σημάδια)

Συμπτώματα αδενομύωσης

Τα δύο βασικά συμπτώματα της αδενομύωσης είναι:

• έντονη αιμορραγία στην περίοδο
• πόνος στην κοιλιά

Αν μια γυναίκα παρατηρήσει αυτά τα δύο συμπτώματα (δεν είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν και τα 2 ταυτόχρονα), καλό είναι να μιλήσει με τον γυναικολόγο της. Σήμερα πιστεύουμε ότι η αδενομύωση μήτρας είναι πιο συχνή από ό,τι πιστεύαμε παλιότερα.

Οσο νωρίτερα διαγνωστεί η νόσος, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μην χρειαστεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας).

Πώς εντοπίζεται η αδενομύωση

Το σύγχρονο υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία, μπορούν συχνά να εντοπίσουν την πάθηση. Γενικά όμως, χρειάζεται μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για αυτήν την πάθηση – καθώς και για άλλη μια σχετική πάθηση, την ενδομητρίωση. Οι δύο παθήσεις μοιάζουν μεταξύ τους στην συμπτωματολογία, στην πραγματικότητα όμως είναι αντίθετες.

Επίσης, ενώ η αδενομύωση συνήθως εκδηλώνεται πιο συχνά σε γυναίκες μεταξύ 35 και 50 ετών, η ενδομητρίωση παρουσιάζεται σε νεότερες γυναίκες.

Θεραπεία

Η φαρμακευτική θεραπεία της αδενομύωσης είναι πιθανή, αρκεί η πάθηση να έχει εντοπιστεί σε στάδιο που δεν έχει δημιουργήσει μη αναστρέψιμα προβλήματα. Η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση φαρμάκων και θεραπειών που έχουν αναπτυχθεί για αντισύλληψη ή για συμπτώματα άλλων γυναικολογικών καταστάσεων, όπως ινομυώματα ή ενδομητρίωση.

Πολύ καλά αποτελέσματα για την αιμορραγία που προκαλεί η αδενομύωση, δίνει το αντισυλληπτικό σπιράλ Mirena. Το σπιράλ τοποθετείται από τον γυναικολόγο μέσα στη μήτρα και απελευθερώνει την ορμόνη λεβονοργεστρέλη, σταθεροποιώντας το ενδομήτριο και πετυχαίνοντας τη μείωση ή και τη διακοπή της αιμορραγίας.

Η υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) είναι η μόνη οριστική θεραπεία, αλλά εφαρμόζεται μόνο σε ασθενείς με σημαντικά συμπτώματα, οι οποίες δεν ενδιαφέρονται για τη μελλοντική τους γονιμότητα.

Μπορώ να μείνω έγκυος με αδενομύωση;

Η αδενομύωση δεν αποκλείει πάντα την εγκυμοσύνη. Έχουμε ένα σύνολο ασθενών με αδενομύωση, που έχουν φέρει σε πέρας επιτυχημένες εγκυμοσύνες μετά από κυτταρομειωτική χειρουργική για αδενομύωση (αφαίρεση του μεγαλύτερου δυνατού μέρους του πάσχοντος ιστού από τη μήτρα).

Τι πρέπει να προσέχει κάθε γυναίκα;

Το πρόβλημα και με τις δύο παθήσεις (ενδομητρίωση και αδενομύωση) είναι ότι οι κοινωνικές παραδόσεις μπορούν να διδάξουν λανθασμένα στις γυναίκες από νεαρή ηλικία πως η έντονη αιμορραγία κι ο πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου είναι φυσιολογικά.

Κι όμως, αυτά τα συμπτώματα, εάν αφεθούν χωρίς σωστή διερεύνηση και θεραπεία, μπορεί να ενταθούν με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας σε χαμηλότερη ποιότητα ζωής, πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή και προβλήματα γονιμότητας.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει τέτοιου είδους συμπτώματα να συζητούνται με τον γυναικολόγο χωρίς καθυστέρηση, για να γίνεται σωστή διερεύνηση και να εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία εγκαίρως. 

Εχει σχέση η διατροφή με την αδενομύωση;

Δεν υπάρχει καμιά γνωστή σχέση, οπότε η αδενομύωση δεν εξαρτάται από τη διατροφή. Δεν υπάρχουν τροφές που να την προκαλούν ή να την επιδεινώνουν, ούτε τροφές που να τη βελτιώνουν ή να τη θεραπεύουν. Σε κάθε περίπτωση, μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή θεωρείται ευεργετική για κάθε γυναίκα.

Υπάρχει φυσική θεραπεία;

Δεν υπάρχει καμιά φυσική θεραπεία (πχ. βότανα, βαλσαμόλαδο, κλπ.) για την αδενομύωση ή την ενδομητρίωση. Κατά καιρούς ακούγονται διάφορα, αλλά πρόκειται για ισχυρισμούς που δεν έχουν επιβεβαιωθεί ποτέ επιστημονικά.

Παράγοντες κινδύνου

• Ηλικία

Το 70-80 % των γυναικών που υποβάλλονται σε υστερεκτομή για αδενομύωση βρίσκονται στην τέταρτη και πέμπτη δεκαετία της ζωής τους και είναι πολύδυμες (πάνω από μια εγκυμοσύνες). Ωστόσο, νεότερες αναφορές που χρησιμοποιούν τη μαγνητική τομογραφία για τη διάγνωση, υποδηλώνουν ότι η νόσος μπορεί να προκαλέσει δυσμηνόρροια και χρόνιο πυελικό πόνο σε εφήβους και γυναίκες νεότερης ηλικίας. 

• Πολλοί τοκετοί

Μεγάλο ποσοστό των γυναικών με αδενομύωση έχει γεννήσει παραπάνω από μια φορές. Η εγκυμοσύνη μπορεί να διευκολύνει τον σχηματισμό αδενομυώσεως.

• Προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στη μήτρα

Τα στοιχεία είναι αντιφατικά και δεν είναι σαφές εάν το ιστορικό προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης στη μήτρα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αδενομύωση. Ισως οι έρευνες έδειξαν μια πιθανή συσχέτιση, επειδή οι γυναίκες που εξετάστηκαν είχαν εγχειριστεί με λαπαροτομία (ανοικτή χειρουργική επέμβαση), ενώ σήμερα οι επεμβάσεις στην κοιλιά γίνονται κυρίως λαπαροσκοπικά με ελάχιστο τραυματισμό των ιστών. 

Συμπεράσματα

Η αδενομύωση αποτελεί σημαντική κλινική πρόκληση στη γυναικολογία. Σε προχωρημένα στάδια η υστερεκτομή χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία της σε προεμμηνοπαυσιακές και περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. 

Αν και έχει αναγνωριστεί εδώ και πάνω από έναν αιώνα, οι αξιόπιστες επιδημιολογικές μελέτες σχετικά με την πάθηση αυτή είναι περιορισμένες, πιθανώς επειδή στο παρελθόν η διάγνωση ήταν δυνατή μόνο μετεγχειρητικά. 

Οι συμπτωματικές γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία για αδενομύωση βρίσκονται κυρίως στην τέταρτη ή πέμπτη δεκαετία και είναι πολύδυμες. Ωστόσο, η διάγνωση γίνεται όλο και περισσότερο σε νεότερες γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους. 

Για ορισμένες γυναίκες με αδενομύωση που έχουν ολοκληρώσει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό, η υστερεκτομή εξακολουθεί να παραμένει η καλύτερη επιλογή. Ωστόσο, υπάρχει εξέλιξη στις ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες που επιτρέπει σε μια νέα γυναίκα να διατηρήσει τη γονιμότητα της, να μείνει έγκυος με αδενομύωση μήτρας και να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της νόσου.