Ανάπτυξη του πλακούντα

Περαιτέρω Ανάπτυξη του πλακούντα

Την 6η εβδομάδα από την ωορρηξία η τροφοβλάστη έχει εισβάλλει σε 40-60 σπειροειδή αρτηριόλια. Αίμα από το μητρικό αγγειακό δίκτυο ωθεί τα σχετικά εύπλαστα δευτερογενή και τριτογενή τριχοειδή σε μία σκηνοειδή «μητρική κοτυληδόνα». Το αίμα από τα μητρικά αρτηριόλια διοχετεύεται προς τον χοριονικό δίσκο και κατόπιν επιστρέφει για να παροχετευθεί από τα μητρικά φλεβίδια πίσω στην μητρική κυκλοφορία. Δημιουργούνται τελικά 12 μεγάλες μητρικές κοτυληδόνες και περίπου 40-50 μικρότερες. Στο τέλος της κύησης ο πλακούντας μπορεί να παρουσιάζει αυξημένες εναποθέσεις ινικής, περιοχές μικροεμφράκτων, ενδολαχνιακές θρομβώσεις και επασβεστώσεις. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν περιγραφικά χαρακτηριστικά και δεν υποδηλώνουν κάποια παθολογία ή την ανάγκη άμεσης επέμβασης .

Ο ανθρώπινος πλακούντας είναι δισκοειδούς και αιμοχοριακού τύπου. Αποτελεί όργανο μείζονος σημασίας αφού είναι πλέον βέβαιο ότι διαταραχές της ανάπτυξης και της λειτουργίας του οδηγούν σε προβλήματα στην ανάπτυξη του εμβρύου αλλά και μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του και στην μετέπειτα ζωή του.

Η χοριακή λάχνη

Η λειτουργική μονάδα του πλακούντα είναι η κύρια λάχνη. Υπάρχουν αρχικά περίπου 200 κύριες λάχνες που ξεκινούν από το λαχνωτό χόριο. Περίπου 150 από αυτές συμπιέζονται στην περιφέρεια των κυρίων μητρικών αγγειακών μονάδων και μετατρέπονται σε σχετικά αδρανείς δομές, αφήνοντας περίπου 12 μεγάλες κοτυληδόνες και περίπου 40-50 μικρότερες.

Η υπολογιζόμενη επιφάνεια που καλύπτουν οι χοριακές λάχνες στον ώριμο πλακούντα είναι περίπου 11 τα2. Η επιφάνεια αυτή αυξάνει από την ύπαρξη πολυαρίθμων μικρολαχνών. Η λάχνη αποτελείται κεντρικά από ένα στρώμα πυκνών ατρακτοειδών ινοβλαστών και διακλαδιζομένων τριχοειδών. Στο στρώμα ευρίσκονται επίσης φαγοκύτταρα, γνωστά ως κύτταρα του Hofbauer. Αρχικά, οι λάχνες καλύπτονται από ένα εξωτερικό στρώμα συγκυτιοτροφοβλάστης και ένα εσωτερικό στρώμα κυτταροτροφοβλάσης. Κατά την εξέλιξη της κύησης το στρώμα εξαφανίζεται, ώσπου τελικά παραμένει μόνο ένα λεπτό στρώμα συγκυτιοτροφοβλάστης. Ο σχηματισμός συσσωρεύσεων συγκυτιακών κυττάρων (συγκυτιακοί κόμβοι) και η επανεμφάνιση κυτταροτροφοβλάστης στην προχωρημένη κύηση, είναι πιθανόν αποτέλεσμα υποξίας .

Ο ομφάλιος λώρος

Ο ομφάλιος λώρος έχει μήκος 10-100 cm (συνήθως 50 cm), διάμετρο 1-2 cm και περιέχει δύο αρτηρίες και μία φλέβα. Οι δύο αρτηρίες μεταφέρουν αποξυγονωμένο αίμα από το έμβρυο στον πλακούντα, ενώ οξυγονωμένο αίμα επιστρέφει στο έμβρυο μέσω της ομφαλικής φλέβας. Τα αγγεία περιβάλλονται από μία υδρόφιλη βλεννοπολυσακχαριδική ουσία, γνωστή ως ουσία ή πηκτή του Warton και ο όλος σχηματισμός καλύπτεται από αμνιακό επιθήλιο. Τα αγγεία του λώρου έχουν μία χαρακτηριστική ελικοειδή πορεία, η οποία τα προστατεύει από απόφραξη, απορροφώντας οποιαδήποτε τάση συστροφής. Οι πιέσεις στις αρτηρίες είναι 70 mm Hg η συστολική και 60 mmHg η διαστολική, ενώ η πίεση στην φλέβα είναι αρκετά υψηλή (25 mmHg). Η υψηλή αυτή πίεση προφυλάσσει την ακεραιότητα της αιματικής ροής του ομφαλίου λώρου και δείχνει ότι η πίεση στα τριχοειδή των λαχνών πρέπει να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Τα αγγεία συχνά εμφανίζουν ψευδή κόμβο που στην πραγματικότητα είναι επιπλέον περιστροφή του λώρου. Σπανίως, υπάρχουν και αληθείς κόμβοι οι οποίοι μπορεί να παραβλάψουν την αιματική παροχή.

Το άμνιο και το χόριο

Ο αμνιακός σάκκος αποτελείται από δύο στοιβάδες, το άμνιο και το χόριο. Το άμνιο προέρχεται από στρώμα επιθηλιακών κυττάρων μεταξύ εξωδέρματος και τροφοβλάστης. Το χόριο προέρχεται από την τροφοβλάστη, που αρχικά ήταν ένα απλό στρώμα κυττάρων που περιέβαλε την βλαστοκύστη.

Παράγοντες που επηρεάζουν την μητριαία αιματική ροή

Η ρύθμιση της μητριαίας αιματικής ροής είναι ζωτικής σημασίας για την καλή κατάσταση του εμβρύου. Σε κύηση με φυσιολογική πλακουντοποίηση οι αγγειακές αντιστάσεις της αιματικής ροής προς την μήτρα ελαττώνονται κατά 700 φορές.

Η παρατεταμένη ελάττωση της μητριαίας αιματικής ροής οδηγεί σε επιβράδυνση της ενδομήτριας ανάπτυξης του εμβρύου και σε πολύ βαριές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε εμβρυϊκό θάνατο. Παράγοντες που αναστρέψιμα επηρεάζουν την μητριαία αιματική ροή είναι η αιμορραγία, οι συσπάσεις της μήτρας, η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη. Η αγγειοτενσίνη-Π, όταν ευρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα, αυξάνει τη μητριαία αιματική ροή, ως αποτέλεσμα άμεσης δράσης στον πλακούντα, γεγονός που προκαλεί τοπικά την απελευθέρωση αγγειοδιασταλτικών προσταγλανδινών. Σε υψηλές, ωστόσο, συγκεντρώσεις προκαλεί αγγειοσύσπαση. Επίσης, η ύπτια θέση ανάπαυσης στην προχωρημένη κύηση μπορεί να ελαττώσει την αιματική παροχή, λόγω πίεσης (από τη μήτρα) της κάτω κοίλης.

Η εκτίμηση με Doppler της αιματικής ροής στις μητριαίες αρτηρίες στην 24η εβδομάδα της κύησης αποτελεί προγνωστική μέθοδο για την εμφάνιση καθυστέρησης της ενδομήτριας ανάπτυξης του εμβρύου ή υπέρτασης προκαλούμενης από την κύηση.

Πλακουντιακή μεταφορά

Ο ρόλος του πλακούντα είναι πρωταρχικής σημασίας για την ανάπτυξη του εμβρύου αλλά και για την ρύθμιση της μητρικής προσαρμογής στην κύηση. Η μεταφορά χρησίμων στοιχείων μέσω του πλακούντα εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες, όπως το μοριακό βάρος, την λιποδιαλυτότητα και την πολικότητα των στοιχείων. Οι μέθοδοι μεταφοράς μέσω του πλακούντα είναι η απλή και η διευκολυνόμενη διάχυση, η ενεργός μεταφορά, η πινοκύττωση και η μεταφορά ολοκλήρων κυττάρων.

Με την μέθοδο της απλής διάχυσης διέρχονται τα πλέον μικρά μόρια, αν και υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις. Με την μέθοδο αυτή διέρχονται επίσης τα αέρια. Με την μέθοδο της διευκολυνόμενης διάχυσης διέρχεται η γλυκόζη, ενώ με την μέθοδο της ενεργούς μεταφοράς, που απαιτείται κατανάλωση ενέργειας, μεταφέρονται τα απαραίτητα αμινοξέα και οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Ουσίες με πολύ μεγάλο μοριακό βάρος, όπως σφαιρίνες, φωσφολιπίδια και λιποπρωτεΐνες, διέρχονται με πινοκύττωση.

Τέλος, παρατηρείται και μεταφορά μέσω του πλακούντα ολοκλήρων κυττάρων. Εμβρυϊκά κύτταρα μπορεί να βρεθούν στην μητρική κυκλοφορία. Επίσης, μητρικά ερυθρά αιμοσφαίρια μπορεί να ανιχνευθούν και στην εμβρυϊκή κυκλοφορία, αν και αυτό είναι λιγότερο συχνό λόγω των μη ευνοϊκών συνθηκών από τις διαφορές της πίεσης στις δύο κυκλοφορίες. Η ανίχνευση εμβρυϊκών κυττάρων στην μητρική κυκλοφορία είναι στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό, διότι πιθανόν να αποτελέσει το υλικό για προγεννητικό έλεγχο στο μέλλον.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Δρ. Θάνο Παράσχο στα τηλέφωνα +(30) 210 6774104 και +(30) 697 3000432 ή συμπληρώνοντας την φόρμα επικοινωνίας μας.