Ερωτήσεις για τη διέγερση ωοθηκών
Γιατί χρειάζεται η διέγερση των ωοθηκών πριν την εξωσωματική;
Για να μεγιστοποιήσουμε τα ποσοστά επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση, χρειαζόμαστε επαρκή αριθμό ωαρίων υψηλής ποιότητας από τη γυναίκα. Γενικά, επιδιώκουμε να λάβουμε περίπου 8-15 ωάρια κατά τη διαδικασία ανάκτησης των ωαρίων.
Τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης συσχετίζονται με τον αριθμό των ωαρίων που έχουν ανακτηθεί με την εξωσωματική γονιμοποίηση.
Υπάρχουν αρκετά φαρμακευτικά πρωτόκολλα για τη διέγερση των ωοθηκών, που χρησιμοποιούνται για να «αυξήσουν την παραγωγή» των ωοθηκών, ώστε να παράγουν αρκετά ωοθυλάκια και ωάρια. Χωρίς διεγερτικά φάρμακα οι ωοθήκες θα παράγουν μόνο ένα ωοθυλάκιο και ένα ώριμο ωάριο σε κάθε έμμηνο κύκλο (μήνα).
Όλες οι κοινώς χρησιμοποιούμενες αγωγές εξωσωματικής γονιμοποίησης περιλαμβάνουν ενέσεις ενός φαρμάκου που περιέχει ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH). Τα ενέσιμα προϊόντα της FSH αναφέρονται μερικές φορές και ως «Συνθετικές Ωοθυλακιοτρόπες Ορμόνες», ή «Ανθρώπινες Εμμηνοπαυσιακές Συνθετικές Ωοθυλακιοτρόπες Ορμόνες (HMG)».
Η γυναίκα διεγείρεται με την ενέσιμη φαρμακευτική FSH για περίπου 8-12 ημέρες, μέχρι να αναπτυχθούν πολλαπλά ωοθυλάκια ώριμου μεγέθους.
Ποιος είναι ο στόχος μιας καλής ωοθηκικής διέγερσης στην εξωσωματική γονιμοποίηση;
Με την ωοθηκική διέγερση για την εξωσωματική γονιμοποίηση, ο στόχος είναι να παράγουν οι ωοθήκες περίπου 8 έως 15 ωοθυλάκια, που θα δώσουν ποιοτικά ωάρια κατά τη διαδικασία ανάκτησης των ωαρίων.
Δε θέλουμε να προκαλέσουμε υπερδιέγερση των ωοθηκών, που μπορεί να προξενήσει σημαντική δυσφορία στη γυναίκα και σε σπάνιες περιπτώσεις να καταλήξει στο σύνδρομο ωοθηκικής υπερδιέγερσης (OHSS).
Επίσης, δε θέλουμε να είναι ανεπαρκής η ωοθηκική διέγερση και να μας δώσει μόνο λίγα ωάρια, εφόσον θα μπορούσαμε να είχαμε λάβει περισσότερα, αν χρησιμοποιούσαμε υψηλότερες δόσεις φαρμάκου.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να επιτύχει με πολύ χαμηλό αριθμό ωαρίων, αλλά το ποσοστό επιτυχίας είναι σημαντικά υψηλότερο όταν έχουν ανακτηθεί περισσότερα ωάρια.
Με την ωοθηκική διέγερση, έργο του εξειδικευμένου στην υπογονιμότητα γιατρού είναι:
- να επιλέξει ένα κατάλληλο φαρμακευτικό πρωτόκολλο και τη δοσολογία της αγωγής,
- να παρακολουθεί την πρόοδο της διέγερσης της ασθενούς, ώστε να ρυθμίζονται κατάλληλα οι δόσεις του φαρμάκου,
- να προκαλέσει ωορρηξία με ανθρώπινη χοριακή Συνθετική Ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (hCG) την κατάλληλη στιγμή. Αν την προκαλέσουμε πολύ νωρίς ή πολύ αργά, μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας και μερικές φορές (αν προκληθεί πολύ αργά) μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος ωοθηκικής υπερδιέγερσης. Τα περισσότερα ωοθυλάκια ώριμου μεγέθους (με διάμετρο περίπου 15-20 χιλιοστών) θα δώσουν ώριμα ωάρια κατά την ανάκτησή τους.
Ο έλεγχος της ποιότητας είναι πολύ σημαντικός καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Ένας από τους τρόπους με τον οποίο έχουμε βελτιώσει τον έλεγχο της ποιότητας στο πρόγραμμά μας είναι η χρήση πολύ εξειδικευμένου υπερηχογραφικού εξοπλισμού.
Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ωοθηκικής διέγερσης;
Προσπαθούμε να διεγείρουμε τη γυναίκα, ώστε να πάρουμε τουλάχιστον 4 ωοθυλάκια διαμέτρου 14-20 χιλιοστών. Ιδανικά, θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 8 ωοθυλάκια διαμέτρου 13-20 χιλιοστών για εξωσωματική γονιμοποίηση.
Ο στόχος είναι να λάβουμε έναν ικανό αριθμό (περίπου 8-15) ποιοτικών ωαρίων.
Η διαδικασία της διέγερσης διαρκεί συνήθως 8-10 ημέρες. Παρακολουθούνται τα επίπεδα των ορμονών στο αίμα και το μέγεθος των αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων.
Ο υπέρηχος χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των ωοθυλακίων (όπως αναφέρεται παραπάνω σε αυτή τη σελίδα).
Τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα έχουν ιδιαίτερη σημασία. Τα επίπεδα των οιστρογόνων (στην πραγματικότητα, της οιστραδιόλης) είναι συνήθως κάτω από 60 pg/ml στην αρχή του κύκλου και αυξάνονται σημαντικά, καθώς αναπτύσσονται πολλαπλά ωοθυλάκια.
Το επίπεδο της οιστραδιόλης είναι αρχικά χαμηλό και αυξάνεται σε 1.000 με 4.000 pg/ml τη χρονική στιγμή της ένεσης της hCG. Η ένεση hCG χορηγείται όταν τα οιστρογονικά επίπεδα και οι μετρήσεις των ωοθυλακίων φαίνονται καταλληλότερα για την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ένεση hCG είναι απαραίτητη για την επαγωγή της τελικής ωρίμασης των ωαρίων.
Η ανάκτηση των ωαρίων προγραμματίζεται 34-35 ώρες μετά την ένεση της ανθρώπινης χοριακής Συνθετικής Ωοθυλακιοτρόπος ορμόνης – λίγο πριν το γυναικείο σώμα αρχίσει να απελευθερώνει τα ωάρια (ωορρηξία).
Πόσα ωοθυλάκια χρειάζονται ώστε να μείνει μια γυναίκα έγκυος με εξωσωματική γονιμοποίηση;
Συνήθως, δεν είναι δύσκολο να καταφέρουμε να αναπτυχθούν αρκετά ωοθυλάκια. Μερικές φορές όμως, η απόκριση των ωοθηκών είναι μικρή – και παρατηρείται χαμηλός αριθμός αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων. Η ικανότητα των ωοθηκών να διεγείρονται καλά και να παράγουν πολυάριθμα ωοθυλάκια μπορεί να προβλεφθεί με σχετική ακρίβεια με μια υπερηχογραφική εξέταση – τη μέτρηση των τριτογενών ωοθυλακίων.
Ο ελάχιστος αριθμός ωοθυλακίων που απαιτείται για να προχωρήσουμε σε εξωσωματική γονιμοποίηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων του μεγέθους των ωοθυλακίων, της ηλικίας της γυναίκας, των αποτελεσμάτων προηγούμενων ωοθηκικών διεγέρσεων και της προθυμίας του ζευγαριού (και του γιατρού) να προχωρήσει σε ανάκτηση ωαρίων όταν υπάρχει χαμηλός αριθμός ωαρίων προς ανάκτηση.
Σύμφωνα με τη δική μας εμπειρία, τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι πολύ χαμηλά με λιγότερα από 3 ώριμα ωοθυλάκια.
Μερικοί γιατροί εξωσωματικής γονιμοποίησης δέχονται ότι πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 5 ωοθυλάκια διαμέτρου 14 χιλιοστών ή μεγαλύτερα, ενώ άλλοι μπορεί να προχωρήσουν στην ανάκτηση ωαρίων και με ένα μόνο ωοθυλάκιο.
Οι γυναίκες που είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν χαμηλή απόκριση στην ωοθηκική διέγερση είναι όσες έχουν χαμηλό αριθμό τριτογενών ωοθυλακίων, όσες είναι άνω των 37 ετών, καθώς και γυναίκες με αυξημένα επίπεδα FSH ή με άλλα σημεία χαμηλού ωοθηκικού αποθέματος.
