Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, 2ος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο καρκίνο σε γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Συμμαχία για τον HPV και επιβεβαιώνονται από  στοιχεία του ΠΟΥ για την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2018 καταγράφηκαν 570.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου τραχήλου μήτρας σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ για την Ελλάδα υπολογίζονται σε 600 περίπου. 

Σήμερα γνωρίζουμε ότι για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ευθύνεται ο ιός ΗPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, Human Papilloma Virus). Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι HPV,από τους οποίους τουλάχιστον 14 προκαλούν καρκίνο και είναι γνωστοί ως τύποι υψηλού κινδύνου. Δύο στελέχη HPV (ο 16 και 18) προκαλούν το 70% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας και των προ-καρκινικών τραχηλικών βλαβών.

Ο εμβολιασμός εναντίον του HPV, όταν αυτός γίνει σε κορίτσια ηλικίας μέχρι 17 ετών, έχει αποδειχθεί ότι ελαττώνει μέχρι και κατά 88% τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας αργότερα.

Τι προκαλεί ο ιός HPV;

Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι εξαιρετικά συχνή σε όλες τις γυναίκες με σεξουαλική δραστηριότητα. Εκτιμάται ότι ένα ποσοστό άνω του 75% όλων των γυναικών θα μολυνθούν από τον ιό HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους ενώ η πλειοψηφία αυτών ( > 90%) των γυναικών αυτών θα εμφανίσουν αποτελεσματική ανοσοαπάντηση, θα αποβάλουν δηλαδή τον ιό και η λοίμωξη θα παρέλθει σε 6 έως 24 μήνες χωρίς περαιτέρω συνέπειες για την υγεία τους. 

Ανάλογα με τον τύπο του ιού μπορεί να προκύψουν κλινικές αλλοιώσεις, δηλαδή εμφανείς, ορατές με γυμνό μάτι, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα. 

Όμως, το συνηθέστερο είναι να συμβεί αυτό που αναφέρθηκε ήδη, δηλαδή να προκύψουν αλλοιώσεις, που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Αυτό αφορά, κυρίως, στον τράχηλο της μήτρας. Οι αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας δεν είναι ορατές παρά μόνο με ειδικές μεγεθύνσεις (κολποσκόπιο, μικροσκόπιο). 

Οι αλλοιώσεις αυτές έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την υγεία των γυναικών, επειδή ο τράχηλος της μήτρας είναι το πιο ευάλωτο όργανο σε καρκινογένεση από τους ογκογόνους HPV. Αν η γυναίκα έχει μολυνθεί από στέλεχος του HPV υψηλού κινδύνου και το ανοσοποιητικό της σύστημα δεν καταφέρει να τον ελέγξει, τότε οι αλλοιώσεις ίσως εξελιχθούν σε καρκίνο.

Γιατί ο καρκίνος της τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες;

Τρεις λόγοι υπάρχουν για την αυξημένη συχνότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας:

1. πρόκειται για έναν πολύ συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενο ιό. Εκτιμάται ότι το 80% του πληθυσμού και των δύο φύλων εκτίθεται στον ιό κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής του.
2. δεν υπάρχει η εμβολιαστική κάλυψη που θα έπρεπε. Σε κάποιες χώρες είναι υψηλή όπως στην Αυστραλία όπου είναι χαμηλά τα ποσοστά καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Σε κάποιες χώρες όμως εξακολουθεί να είναι χαμηλή η εμβολιαστική κάλυψη.
3. δεν γίνεται σωστός και ολοκληρωμένος διαγνωστικό έλεγχος.

Γιατί δεν αρκεί το τεστ Παπ;

Γνωρίζουμε ότι το τεστ Παπ αποτελεί έναν τρόπο πρώιμης ανίχνευσης των προκαρκινικών βλαβών και του καρκίνου του τραχήλου μήτρας που προκαλεί σχεδόν αποκλειστικά ο ιός HPV.

Ωστόσο σε ένα ποσοστό 30% το τεστ θα αποτύχει να διαγνώσει μια σοβαρή βλάβη. Για αυτό χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις όπως η κολποσκόπηση  και κολποσκοπικά κατευθυνόμενων βιοψιών, ενώ πολύ σημαντική  εξέταση πλέον θεωρείται το hpv test.

Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζετε ότι η αναγνώριση γυναικών που ενδεχομένως θα εμφανίσουν στο μέλλον προκαρκινικές αλλοιώσεις ή διηθητικό καρκίνο τραχήλου μήτρας με εφαρμογή του HPV DNA test γίνεται περίπου 2-3 χρόνια νωρίτερα απ’ ότι αν γίνει για τον ίδιο λόγο το τεστ Παπανικολάου.

Ταυτοποίηση του ιού ΗPV: η εξέταση που μπορεί να σώσει τη ζωή σου

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι του ιού ΗPV, άλλοι χαμηλού και άλλοι υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση κακοήθειας. Μπορούμε να βρούμε τον τύπο του ιού που έχει προσβάλει το κάθε άτομο με μία ειδική εξέταση που λέγεται ταυτοποίηση ιού ΗPV (DNA test HPV).

Είναι σημαντικό για μια γυναίκα που έχει διαγνωστεί με τον ιό HPV να γνωρίζει ποιον τύπο του ιού έχει, αφού δεν προκαλούν όλοι οι τύποι του ιού ίδιας βαρύτητας βλάβες. Υπάρχουν κάποιοι τύποι που εμφανίζονται πιο επιθετικοί και ενοχοποιούνται για τη δημιουργία καρκίνου, ενώ άλλοι είναι λιγότερο επιθετικοί.

Ανάλογα επομένως με την ταυτοποίηση του ιού προσαρμόζονται και τα μέτρα πρόληψης. Αν μια γυναίκα για παράδειγμα διαγνωστεί με κάποιον υψηλού κινδύνου τύπο του ιού,  μπορεί να χρειάζεται να παρακολουθείται πιο συχνά και με μια πιο εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση. Αν υπάρχει σωστή παρακολούθηση, τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει ο ιός προλαμβάνονται.