Εξωσωματική γονιμοποίηση: Τα 5 SOS που πρέπει όλοι να γνωρίζουμε!
Για τα ζευγάρια που ο στόχος - μωρό δεν μπορεί να επιτευχθεί, παρά την επιθυμία και τις προσπάθειες για σύλληψη, είναι γνωστό ότι υπάρχει πάντα η λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Αυτό που στην ουσία κάνει η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι να γονιμοποιεί το ωάριο με το σπερματοζωάριο εκτός της μήτρας και μετά να το τοποθετεί μέσα στη μήτρα ως έμβρυο, για να αναπτυχθεί εκεί και να προχωρήσει η εγκυμοσύνη.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Θάνος Παράσχος, γυναικολόγος μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής EmBIO, η διαδικασία σήμερα είναι απλή, ελεγχόμενη, με σπάνιες επιπλοκές και πολύ υψηλές πιθανότητες επιτυχίας. Επιπλέον, δίνει απαντήσεις στις πιο βασικές ερωτήσεις που απασχολούν τα περισσότερα ζευγάρια που έχουν ξεκινήσει ή σκέφτονται να ξεκινήσουν αυτή τη διαδικασία.
1. Ποτέ πρέπει να εξετάσει μια γυναίκα το ενδεχόμενο της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Αυτό που συνήθως συστήνουμε σε μια γυναίκα με υπογονιμότητα είναι να προχωρήσει σε εξωσωματική γονιμοποίηση, αν έχει κάνει 3 προσπάθειες να συλλάβει με τη μέθοδο της σπερματέγχυσης και έχει αποτύχει. Μπορεί όμως να συστήσουμε να προχωρήσει μια γυναίκα σε εξωσωματική γονιμοποίηση, αν είναι περίπου σαράντα χρονών ή μεγαλύτερη και αν έχουν εντοπιστεί προβλήματα με την ποιότητα των ωαρίων. Επίσης, αν δούμε ότι υφίστανται και άλλοι αρνητικοί για σύλληψη παράγοντες (όπως ενδομητρίωση, κύστεις ωοθηκών, ινομυώματα, διάφραγμα μήτρας, αντισπερμικά αντισώματα κ.ά.), τότε η πιο άμεσα αποτελεσματική λύση είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση. Θα πρέπει να τονίσουμε, όμως, ότι ρόλο παίζει και ο ανδρικός παράγοντας. Αν, επομένως, από τις διαγνωστικές εξετάσεις διαπιστωθεί μια σοβαρή ανδρική υπογονιμότητα, όπως π.χ. ολιγοσπερμία, ασθενοσπερμία κ.ά., επίσης προτείνουμε την εξωσωματική, που μπορεί να βοηθήσει να επιτευχθεί σύλληψη.
2. Σε ποια ηλικία έχει τα καλύτερα ποσοστά επιτυχίας;
Η γυναίκα είναι προτιμότερο να είναι κάτω από τα 35 έτη. Κι αυτό επειδή η γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται λίγο μετά την ηλικία των 35 και ακόμα περισσότερο μετά τα 38 έτη. Γενικά, όσο νεότερη είναι σε ηλικία μία γυναίκα, τόσο αυξάνονται τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής. Τα ποσοστά γεννήσεων ανά κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι μόνο 15% περίπου, καθώς περνάνε τα 41α γενέθλια μιας γυναίκας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μην αναβάλλει την εξωσωματική και να αφήνει τον χρόνο να περνά, ιδιαίτερα αν της έχει γίνει ήδη διάγνωση των αιτιών υπογονιμότητας και της έχουν συστήσει την εξωσωματική ως τον τρόπο που θα αυξήσει τις πιθανότητές της να συλλάβει. Για τους άνδρες, παρόλο που υπάρχουν κάποιες έρευνες που δείχνουν ότι η μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να συντελέσει αρνητικά, δεν υπάρχει η πίεση χρόνου όσον αφορά στη γονιμότητά τους σε σχέση με τις γυναίκες.
3. Πόσες προσπάθειες μπορεί να πραγματοποιηθούν σε μια γυναίκα και με τι μεσοδιάστημα ανάμεσά τους;
Εάν κάποια γυναίκα κάνει 2-3 προσπάθειες με τη μεσολάβηση τριών τεσσάρων μηνών ανάμεσά τους σε ένα σωστά οργανωμένο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης και δε συλλάβει, τότε θα πρέπει να της δοθούν σαφείς απαντήσεις για το ποιο είναι το πρόβλημα που προκαλεί υπογονιμότητα και τι χρειάζεται να γίνει για να λυθεί πριν γίνουν άλλες προσπάθειες. Συνήθως ο μέγιστος αριθμός προσπαθειών για εξωσωματική γονιμοποίηση είναι 5 ή 6, εφόσον έχουν εντοπιστεί κάποιοι λόγοι αποτυχίας των προηγούμενων προσπαθειών και υπάρχουν οι προϋποθέσεις, ενώ πάντα λαμβάνουμε υπόψη και το αν η γυναίκα ανταποκρίνεται καλά στα φάρμακα πρόκλησης ωοθυλακιορρηξίας.
4. Απαιτείται κάποια προετοιμασία της γυναίκας πριν την διαδικασία της εξωσωματικής όσον αφορά στη διατροφή και στον τρόπο ζωής;
Βεβαίως. Μια πλούσια και ισορροπημένη διατροφή εξασφαλίζει έναν υγιή οργανισμό, ικανό να συλλάβει και να συντηρήσει μια εγκυμοσύνη μέχρι το τέλος της, χωρίς προβλήματα. Η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και πράσινων λαχανικών, πλούσιων σε φυλλικό οξύ, είναι απαραίτητη για τις γυναίκες πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος, τρεις μήνες πριν τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια των 12 πρώτων εβδομάδων της κύησης, μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης ανωμαλιών του κεντρικού νευρικού συστήματος στα νεογέννητα, όπως ανεγκεφαλία και δισχιδή ράχη. Γενικά, συστήνουμε μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε τροφές με καλής ποιότητας λιπαρά, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση αλκοόλ.
5. Χρειάζεται να προηγηθεί πριν την εξωσωματική προγεννητικός έλεγχος;
Φυσικά, υπάρχουν κάποιες βασικές εξετάσεις αίματος που ζητάμε, σχετικές με τον έλεγχο για πιθανή θυρεοειδοπάθεια, αναιμία, κληρονομούμενες νόσους, όπως το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας, εξετάσεις για έλεγχο μεταδοτικών ασθενειών, όπως Ηπατίτιδα Β, C , HIV κ.ά. Ανάλογα με το ιστορικό, ίσως χρειαστούν και επιπλέον εξετάσεις. Επιπλέον, χρειάζεται να έχουν εντοπιστεί όλα τα γυναικολογικά προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσουν επιπλοκές, ακόμα και αν επιτευχθεί η σύλληψη. Για παράδειγμα, κάποια ινομυώματα, ανάλογα με τη θέση τους στη μήτρα, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη. Γενικά πριν προχωρήσουμε στην εξωσωματική θέλουμε τον οργανισμό και το σώμα της γυναίκας στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, έχοντας λύσει τα όποια προβλήματα μπορεί να υπάρχουν.
